Cần làm rõ quy định hỗ trợ tiếp cận đất đai cho doanh nghiệp

Ngày 13/9, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) có công văn gửi Bộ Tài chính góp ý Dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

Liên quan đến vấn đề hỗ trợ tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh. Cụ thể, Khoản 5 Điều 4 Dự thảo quy định Dự thảo quy định về các hình thức mà chủ đầu tư dự án đầu tư và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ được hoàn trả khoản hỗ trợ tiền thuê đất, thuê lại đất.

Trong đó, đề cập tới phương thức hoàn trả tiền thuê đất, thuê lại đất cho chủ đầu tư dự án đầu tư và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ từ nguồn ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, tương ứng với tỷ lệ phần trăm (%) phân chia tiền thuê đất giữa các cấp ngân sách theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và văn bản hướng dẫn.

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 36 Luật Ngân sách nhà nước 2025, tiền thuê đất là khoản thu phân chia theo tỷ lệ % giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương. Như vậy, nguồn được hoàn trả cho chủ đầu tư sẽ lấy từ nguồn ngân sách trung ương và ngân sách địa phương theo tỷ lệ phần trăm phân chia.

Chính vì vậy, để đảm bảo tính minh bạch, dễ áp dụng, VCCI đề nghị sửa đổi quy định này theo hướng “hoàn trả tiền thuê đất, thuê lại đất cho chủ đầu tư dự án đầu tư và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ từ nguồn ngân sách nhà nước” và đồng thời bổ sung quy định cụ thể về thủ tục hoàn trả để doanh nghiệp thuận lợi khi thực hiện.

Liên quan đến hỗ trợ thuê nhà, đất là tài sản công. Tại Điểm c Khoản 3 Điều 5 Dự thảo quy định các doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo được giảm tiền thuê nhà trong trường hợp tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương được giảm tiền thuê đất theo quy định và quyết định của cơ quan, người có thẩm quyền để thực hiện các biện pháp điều hành kinh tế xã hội theo quy định tại Khoản 2 Điều 157 Luật Đất đai 2024.

VCCI đánh giá, quy định này chưa có hướng dẫn về trình tự, thủ tục để các doanh nghiệp được giảm tiền thuê nhà, dẫn đến có thể gây khó khăn khi áp dụng vào thực tế.

Do đó, VCCI kiến nghị cơ quan soạn thảo cần quy định cụ thể về quy trình, thủ tục để đảm bảo tính khả thi.

Ngoài ra, tại Khoản 5 Điều 5 Dự thảo quy định Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được quyền quy định “trình tự, thủ tục cho thuê đối với từng loại tài sản theo quy định tại khoản 3 Điều 8 Nghị quyết 198/2025/QH15 và các khoản 1, 2, 3 và 4 Điều này”.

Trong khi đó, VCCI cho biết theo khoản 3 Điều 5 Dự thảo, phương thức cho thuê nhà áp dụng là “niêm yết giá” theo quy định tại Điều 14 Nghị định số 108/2024/NĐ-CP. Đồng thời, Điều 14 của Nghị định 108 cũng đã quy định chi tiết trình tự, thủ tục cho thuê nhà theo phương thức niêm yết giá.

Như vậy, việc trao thẩm quyền cho Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh ban hành quy định về trình tự, thủ tục cho thuê có thể dẫn tới tình trạng tồn tại song song hai trình tự thủ tục cho thuê nhà (một ở cấp nghị định và một ở cấp địa phương). Điều này có thể gây ra sự chồng chéo, lúng túng trong quá trình thực thi, VCCI đánh giá.

Để đảm bảo thống nhất, VCCI đề nghị sửa đổi Điểm a Khoản 3 Điều 5 theo hướng “Được cho thuê nhà theo phương thức niêm yết giá theo quy định tại Khoản 1, 2 Điều 14 Nghị định số 108/2024/NĐ-CP”.

Bởi lẽ, từ Khoản 3 đến Khoản 8 Điều 14 Nghị định này đã quy định đầy đủ về trình tự thủ tục cho thuê nhà theo phương thức niêm yết giá. Như vậy, quy định sẽ rõ ràng, dễ áp dụng và tránh được sự chồng chéo giữa quy định của Chính phủ và quy định của chính quyền địa phương.