Để sầu riêng duy trì vị thế xuất khẩu tỷ đô trong tương lai

Đem về 2,3 tỷ USD trong năm 2023

Ngày 12/2 (tức mùng 3 Tết), nhiều vựa thu mua sầu riêng tại tỉnh Tiền Giang đã mua với giá 200.000 đồng/kg. Đây là mức giá cao nhất trong khoảng hơn gần một năm qua, tương đương với mức giá hồi cuối năm 2022.

Thương lái thu mua sầu riêng tại huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang cho biết hiện nay các vựa sầu riêng đã phát giá loại sầu riêng Monthong loại A với giá từ 195.000 - 200.000 đồng/kg, trái cỡ từ 2 đến 5,2 kg/trái (trái 2,7 hộc trở lên); loại B giá từ 175.000 - 180.000 đồng/kg, trái cỡ từ 1,8 đến 5,5 kg/trái (trái 2,5 hộc trở lên).

Theo số liệu thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, năm 2023, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 5,69 tỷ USD; trong đó, sầu riêng là ngành có sức tăng trưởng ấn tượng nhất khi đem về 2,3 tỷ USD, tăng 4,8 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Ngoài sầu riêng tươi nguyên trái, lượng sầu riêng đông lạnh, sầu riêng sấy xuất khẩu cũng ghi nhận có sự tăng mạnh.

Về thị trường, trong năm 2023, riêng Trung Quốc đã nhập hơn 1,4 triệu tấn sầu riêng từ Việt Nam, tăng 69% so với năm trước, với tổng giá trị là 2,1 tỷ USD. Ngoài ra, các quốc gia khác cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ. Cụ thể, xuất khẩu sầu riêng sang Cộng hòa Czech ghi nhận tăng tới 28.195%; thị trường Canada, Mỹ, Papua New Guinea cũng ghi nhận mức tăng trưởng từ 222 - 837% so với năm trước.

Tổng Giám đốc Vina T&T Group Nguyễn Đình Tùng cho hay, tính riêng thị trường Trung Quốc, năm 2023 đơn vị đã xuất khẩu 400 container sầu riêng tươi. Sang năm 2024, sầu riêng tiếp tục là mặt hàng chủ lực vào thị trường này. Hiện, giá cả đã ở mức ổn định, đơn hàng của doanh nghiệp từ đầu năm đến nay duy trì thường xuyên 2 ngày/container. Ông Tùng kỳ vọng doanh thu của mặt hàng sầu riêng cả năm sẽ tăng từ 20 - 30%.

Đại diện Công ty CP Tập đoàn Chánh Thu cho biết, nhờ sự lên ngôi của sầu riêng, doanh thu của công ty năm 2023 tăng gấp đôi so với năm 2022, đóng góp tới 80% trong tổng doanh thu, trong đó thị trường Trung Quốc chiếm 75% mảng này. Năm 2024, doanh nghiệp tiếp tục đẩy mạnh thủ tục để xuất khẩu các lô hàng sầu riêng vào thị trường này.

Theo ghi nhận từ Chi cục Hải quan Cửa khẩu Lào Cai (Cục Hải quan tỉnh Lào Cai), chỉ trong 3 ngày đầu năm 2024, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc đạt 255 tấn, kim ngạch gần 1 triệu USD (chiếm gần 36% tổng kim ngạch xuất khẩu). Đây được xem là tín hiệu rất tích cực.

Từ dư địa xuất khẩu kỷ lục trong năm 2023 và nhu cầu đơn hàng nhộn nhịp ngay từ đầu năm, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VINAFRUIT) Đặng Phúc Nguyên cho biết, năm 2024 đặt mục tiêu đạt doanh thu sầu riêng 3,5 tỷ USD, tăng 55% so với năm ngoái, bằng cách thâm nhập sâu hơn vào thị trường Trung Quốc; từ đó, góp phần đưa kim ngạch xuất khẩu toàn ngành rau quả lên 6 - 6,5 tỷ USD.

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện sầu riêng Việt Nam đã vươn tới 24 thị trường; trong đó, kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc chiếm trên 99% tổng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng Việt Nam. Các doanh nghiệp đưa ra dự báo, trong năm 2024 và nhiều năm kế tiếp, Trung Quốc tiếp tục là thị trường tiêu thụ chính của loại trái cây đặc sản giá trị cao của nước ta.

Mức độ tăng trưởng của ngành sầu riêng trong giai đoạn 2019 - 2025 được dự báo khoảng 7,2%/năm. Đây được coi là cơ hội lớn cho trái sầu riêng Việt Nam nếu phát triển theo hướng bền vững trong thời gian tới.

Nâng cao chất lượng, tránh tăng trưởng quá nóng để giữ vững "ngôi vương"

Mặc dù trái sầu riêng Việt Nam đang được thị trường Trung Quốc ưa chuộng và chiếm tỷ lệ nhập khẩu lớn nhất trong các thị trường, nhưng việc phụ thuộc vào một thị trường tất yếu mang lại nhiều rủi ro hơn so với sự phân bổ đồng điều ra nhiều thị trường khác nhau. Chính vì vậy, để giữ thị trường, bắt buộc trái sầu riêng Việt Nam phải luôn hướng đến chất lượng mới được ưu tiên lựa chọn trong loạt sản phẩm cạnh tranh.

Hiện phía thị trường Trung Quốc cũng đã có nhiều yêu cầu về chất lượng trái sầu riêng xuất khẩu, từ đó cũng cảnh báo rằng nếu người trồng sầu riêng không chú trọng vào chất lượng mẫu mã và chất lượng hàng hóa thì sẽ khó tận dụng được tối đa dư địa của thị trường này.

Thêm vào đó, trong tương lai, cây sầu riêng Việt Nam sẽ còn phải cạnh tranh với nhiều quốc gia khác như Thái Lan, Philippines và Malaysia. Chính vì thế, để tiếp tục duy trì vị thế xuất khẩu tỷ USD trong tương lai, sầu riêng Việt Nam cần duy trì tốt chất lượng, tránh tăng trưởng quá nóng và chỉ tập trung vào số lượng.

Để tiếp tục duy trì vị thế xuất khẩu tỷ USD trong tương lai, sầu riêng Việt Nam cần duy trì tốt chất lượng, tránh tăng trưởng quá nóng và chỉ tập trung vào số lượng.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam khuyến cáo, các hộ nông dân đang trồng sầu riêng và các doanh nghiệp xuất khẩu cần chú ý đảm bảo chất lượng, mẫu mã và xuất xứ hàng hóa khi xuất khẩu sang Trung Quốc, để sầu riêng Việt Nam có thể đứng vững ở thị trường này.

Tiến sĩ Ngô Xuân Nam, Phó giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam cho rằng, ngoài câu chuyện đảm bảo chất lượng ngay từ trong nước (thông qua đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, có mã vùng trồng, truy xuất được nguồn gốc, bảo đảm yêu cầu đóng gói…), sầu riêng Việt Nam cần ý thức được vấn đề phải cạnh tranh với đối thủ đến từ các quốc gia khác. Do đó, không chỉ tập trung xuất khẩu sầu riêng tươi, các doanh nghiệp cần đẩy mạnh chế biến sâu, đa dạng hóa sản phẩm để nâng khả năng cạnh tranh và chinh phục khách hàng.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cơ hội xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc nói riêng và các thị trường khác nói chung còn rất lớn.

Đặc biệt, các quốc gia trồng loại trái cây này chỉ thu theo mùa vụ, trong khi nước ta được thu quanh năm. Đây chính là thế độc quyền của sầu riêng Việt Nam. Sang năm 2024, sản lượng sầu tăng cao, được cấp thêm nhiều mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đủ điều kiện xuất khẩu thì kim ngạch có thể đạt khoảng 3,5 tỷ USD.

Theo đánh giá của các chuyên gia nông nghiệp, để mở rộng thị trường xuất khẩu cho sầu riêng Việt Nam không chỉ tại Trung Quốc mà còn trên toàn thế giới, sầu riêng Việt Nam cần tập trung vào các khâu bảo quản, sơ chế, chế biến để gia tăng giá trị.

Hơn nữa, các vùng trồng, cơ sở đóng gói sầu riêng phải có biện pháp quản lý phù hợp để loại bỏ các đối tượng dịch hại, đặc biệt là ruồi đục quả và các loài rệp sáp; đáp ứng được yêu cầu về an toàn vệ sinh thực phẩm, không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức cho phép; thực hiện đúng quy cách về đóng gói, thông tin trên bao bì để bảo đảm truy xuất nguồn gốc chính xác.

 Theo Thương Hiệu Và Sản Phẩm