Chè tím Phú Thọ: Dược liệu quý nhưng người dân không mấy “mặn mà”

Nhắc đến chè mọi người thường nhớ đến chè Thái Nguyên hay một số loại chè ở Hà Giang, Tuyên Quang,Yên Bái,… nhưng ít ai biết rằng, ở Phú Thọ có giống chè tím với nhiều công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe và được xem là khởi thủy của cây chè Việt Nam.

Chè búp tím có nhiều dược tính đối với sức khỏe
 

Chè tím là thảo dược quý giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh ung thư hiệu quả

Trong y học cổ truyền cũng như Văn Nam Việt dược liệu, chè tím là một trong những thảo dược có ý nghĩa rất quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tốt cho cơ thể. Đông y cũng thừa nhận chè tím có rất nhiều hoạt tính dược học, tác dụng chống các bệnh như ung thư, các bệnh về tim mạch và bệnh tiểu đường.

Đặc biệt, trong chè búp tím rất giàu chất antoxian có tác dụng chống oxy hóa, thường dùng trong các loại thuốc chữa bệnh, phòng chống ung thư. Người ta kể rằng trước đây ở Nhật Bản đã có một báo cáo gây chấn động về cây chè, đó là khi Mỹ ném bom nguyên tử xuống Nhật năm 1945, cứ nơi nào trồng chè, uống nước chè tím nhiều thì ở đó lượng phóng xạ ít hơn hẳn những nơi khác. Mặt khác, chè tím còn có tác dụng trong y học phòng chữa một số bệnh như đường ruột, béo phì, sâu răng, hôi miệng, phòng chống huyết áp cao, chống lão hóa…

Chè tím được sử dụng trong điều trị hệ thống miễn dịch và giúp giảm cân. Các phân tích đã chỉ ra rằng uống chè, giúp kiềm chế sự thèm ăn tốt hơn nhiều so với các loại thuốc, đồng thời giúp nâng cao tỉ lệ trao đổi chất của cơ thể và điều này sẽ giúp cơ thể đốt cháy chất béo với một tốc độ nhanh hơn rất nhiều.

Các nghiên cứu về chè tím cũng đã chỉ ra rằng nó ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư.  Chất catechin trong chè tím có tác dụng giảm nguy cơ gây ung thư, giảm kích thước khối u, tác dụng chống phóng xạ, giảm lượng đường trong máu, giảm cholesterol, diệt khuẩn, diệt virus cúm, chống hôi miệng. Đó là lý do tại sao chè tím được coi như là một biện pháp phòng ngừa chống lại các loại ung thư khác nhau, đặc biệt là ung thư thực quản.

Người dân Phú Thọ không “mặn mà” với chè búp tím

Chè búp tím có giá bán khá cao. Trong khi chè trung du loại thường có giá 60.000 - 70.000 đồng/kg, loại ngon giá 100.000 - 120.000 đồng/kg thì chè búp tím Phú Thọ có giá 800.000 đồng/kg.

Mặc dù giá trị kinh tế cao nhưng hiện nay diện tích trồng chè búp tím ở Phú Thọ lại rất ít. Hiện tại tỉnh Phú Thọ có khoảng 4.747 ha chè trung du, chiếm 28,6% diện tích chè toàn tỉnh. Trong đó, chè búp tím chiếm chỉ 30 – 50ha phân bố ở xã Thái Ninh, Hanh Cù của huyện Thanh Ba và diện tích trồng không tập trung.

Rất nhiều cây chè tím cổ thụ bị bứng làm gốc cây cảnh, nhiều diện tích chè búp tím mới trồng bị chặt bỏ để thay thế bằng các giống chè lai hay các loại cây trồng khác.
Việc người dân không mấy mặn mà với loại chè này, bởi chè búp tím chủ yếu được trồng bằng hạt nên năng suất chưa cao và chất lượng chưa ổn định. Năng suất trung bình chỉ đạt 5 – 6 tấn/ha, thấp hơn rất nhiều so với mức 8 – 12 tấn /ha của các giống chè mới như LDP1, LDP2, Kim Tuyên,…Mặt khác việc canh tác và chế biến của người dân địa phương vẫn theo phương thức thủ công quy mô nhỏ nên sản phẩm chưa có tính hàng hóa cao.

Ngoài yếu tố năng suất thấp, còn một nguyên nhân khiến cho giống chè này không được phát triển vì màu sắc của nước chè. Nói đến chè mọi người thường nghĩ khi pha ra nước phải có màu xanh, trong khi nước chè của búp tím lại có màu đỏ, không bắt mắt nên người dùng không mấy thân thiện. Do vậy, chỉ có một số hộ gia đình còn đất vẫn lưu lại trồng và bán với số lượng nhỏ chứ không mở rộng được.

Để giữ và phát triển giống chè quý hiếm này, cần có hướng nghiên cứu chiết tách các thành phần hóa học trong chè búp tím để cung cấp cho các công ty sản xuất thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, việc tìm đầu ra như thế nào cho cây chè búp tím vẫn còn đang là bài toán khó.

Lê Thoa (THSP t/h)