Đến làng Trác Bút: Nghe câu Quan họ cổ

                           Thủy tổ quan họ sang ta

                     Những lời ca xướng vua Bà sinh ra

                            Xưa nay nam nữ trẻ già

                     Ai mà ca được ắt là hiển vinh

CLB văn nghệ chụp tại Lễ động thổ xây dựng Đền Nghè làng Trác Bút.vào ngày 30 tháng 9 năm năm 2018 tức ngày 21 tháng 8 âm lịch.

Nét đặc trưng của Quan họ chính là những liền anh trong trang phục truyền thống khăn xếp, áo the và những liền chị duyên dáng trong bộ áo mớ ba, mớ bẩy, đầu đội nón thúng quai thao, cùng nhau hát đối những câu ca mộc mạc, đằm thắm. Hát quan họ không chỉ đòi hỏi hát tròn vành, rõ chữ, mượt mà, duyên dáng, bằng nhiều kỹ thuật như: rung, ngân, luyến, láy mà còn phải hát nảy hạt. Kỹ thuật “nảy hạt” trong “vang, rền, nền, nẩy” của các nghệ nhân quan họ, tuy có nét chung với lối hát chèo và ca trù nhưng lại rất riêng, khó lẫn. Các nghệ nhân chính là những bậc thầy dân gian thực hành việc sáng tạo, lưu giữ và trao truyền vốn di sản quý báu đó cho các thế hệ mai sau nên rất xứng đáng được tôn vinh.

 Nằm trong vùng đất Yên Phong, vùng đất vốn là nơi được tương chuyền phát sinh ra nền dân ca cổ xứ Kinh Bắc - Bắc Ninh hàm chứa trong mình nhiều huyền tích văn hoá, trong đó, CLB Quan họ Làng Trác Bút- thị trấn Trờ là một nét sinh hoạt văn hoá dân gian đặc sắc. Giữa không gian tĩnh lặng và linh thiêng của ngôi đình làng Nghè, du khách và người dân thường xuyên nghe thấy những âm thanh vang, rền, nền, nảy của làn điệu Dân ca Quan họ mượt mà do những liền anh, liền chị của Câu lạc bộ (CLB) Quan họ làng trác Bút thể hiện vào mỗi buổi tối cuối tuần. Trải qua nhiều năm, tiếng hát Quan họ ân tình, thiết tha của các cặp anh hai, chị hai CLB Quan họ thôn Trác Bút cất lên giờ đây trở thành một nhịp sống không thể thiếu của mỗi thành viên trong CLB nói riêng và những người con Bắc Ninh nói chung.

Với mong muốn bảo tồn và giữ gìn những giá trị vốn có của Quan họ từng nức danh xứ Kinh Bắc xưa, đồng thời nâng cao phong trào văn hóa, văn nghệ cho những người yêu thích Dân ca Quan họ cũng như tạo cho những người con Bắc Ninh có niềm đam mê với những làn điệu Quan họ có một sân chơi bổ ích và mong muốn sẽ cùng các CLB khác trên địa bàn tỉnh chung tay cùng mọi người bảo vệ, giữ gìn và phát triển nền Dân ca Quan họ của cha ông để lại. Từ ý tưởng đó năm 2003 CLB Quan họ làng Trác Bút được thành lập bởi các nghệ nhân như Cụ Nguyễn Xuân Hiểu- cán bộ phòng giáo dục huyện Yên Phong đã về nghỉ hưu làm trưởng CLB, ông Mẫn Bá Nghiên cán bộ hưu trí làm phó CLB.

Ban đầu, khi mới đi vào hoạt động. Kinh tế của nhiều gia đình ở Trác Bút vẫn còn khó khan, CLB Quan họ Trác Bút chỉ gồm vài cặp anh hai, chị hai là những người con được thừa hưởng truyền thống hát Quan họ tại các gia đình nghệ nhân chơi Quan họ từng nức tiếng xưa kia. Đến nay, sau thời gian gây dựng, CLB Quan họ Trác Bút do chị hai Phạm Thị Hường làm chủ nhiệm CLB đã có hơn chục thành viên ở các lứa tuổi như bà Mẫn Thị Bằng, cô Ngô Thị Chinh, chú Mẫn Bá Sắc, chị Thanh Thị Thanh Hằng, anh Mẫn Bá Tuấn, chị Mẫn Thị Oanh, em Nguyễn Văn Đạt… vẫn tham gia đều đặn. Mỗi buổi tối cuối tuần, các thành viên trong CLB Quan họ Trác Bút lại quây quần sinh hoạt trong không gian linh thiêng tại ngôi đình làng. Tại đây, các thành viên CLB với niềm đam mê dành cho Dân ca Quan họ không chỉ được giao lưu, hát cho nhau nghe những làn điệu Dân ca Quan họ cổ mà còn chỉ bảo cho nhau những cái đẹp, cái duyên dáng của người Quan họ, những nét tinh tế trong sinh hoạt văn hóa Quan họ của người xưa.  

CLB được thành lập và đi hoạt động được thời gian khá dài, CLB Quan họ Trác Bút không chỉ tích cực tham gia vào các hoạt động văn hóa, văn nghệ phục vụ các nhiệm vụ chính trị của địa phương mà còn tổ chức được nhiều buổi giao lưu văn hóa Quan họ với các CLB Quan họ khác trên địa bàn. Ngoài ra, CLB rất tích cực trong việc tham gia các hội diễn, hội thi Quan họ do huyện, thành phố và tỉnh tổ chức. Nhiều hội viên tuổi cao nhưng vẫn say Quan họ như chị hai Mẫn Thị Bằng, Ngô Thị Chinh, anh hai Mẫn Bá Sắc vẫn nhiệt tình truyền dạy cho lớp người đi sau. Nhờ vậy, những liền anh, liền chị ở lứa tuổi dưới đã từng bước trưởng thành. Nhiều người luyện được giọng ca như hút được cả hồn người nghe.

Để CLB hoạt động và duy trì cho đến nay là có sự đoàn kết, gắn bó của các thành viên. Dù mỗi người vẫn phải vật nộn mưu sinh vì cuộc sống nhưng vẫn đều đặn vào các buổi sinh hoạt, các thành viên vẫn có mặt đông đủ, say sưa hát cho nhau nghe những làn điệu Quan họ mượt mà, đằm thắm, làm say lòng người . 

     Giữ gìn và bảo tồn những giá trị nghệ thuật truyền thống là trách nhiệm không của riêng ai. Nếu như, chỉ có sự nhiệt huyết và đam mê của các thành viên trong CLB Quan họ Trác Bút là chưa đủ; Mà còn cần thêm sự hỗ trợ về mặt vật chất cũng như tinh thần của các cơ quan quản lý. hòng mong muốn có thật nhiều hơn nữa các CLB Quan họ trên địa bàn dân cư được xây dựng để góp phần phát triển phong trào văn hóa văn nghệ của làng Trác bút thị trấn Trờ huyện Yên Phong nói riêng và tỉnh Bắc Ninh nói chung, để tiếng hát Quan họ làng Trác Bút trong thời gian tới không chỉ ngân vang, bay cao trên mảnh đất Bắc Ninh – Kinh Bắc văn hiến mà còn bay xa hơn trên đất nước Việt nam thân yêu.

Quang Vinh