Trước tình hình đó, ngày 16/9, nhiều doanh nghiệp đầu tư ĐMT tại Gia Lai đã ký vào đơn kiến nghị tập thể gửi Văn phòng Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN); Tỉnh uỷ và UBND tỉnh Gia Lai; các cơ quan thông tấn, báo chí…
Theo đó, khoảng 90% doanh nghiệp đầu tư ĐMT tại Gia Lai đều phải huy động vốn từ nguồn vay của các ngân hàng thương mại (chiếm 70% - 80% tổng mức đầu tư), lãi suất vay từ 9,5% - 12%/năm. Vì vậy, áp lực trả nợ gốc và lãi vay dự án của doanh nghiệp hàng tháng là rất lớn. Trong khi đó, theo phương án tính toán tài chính thì hiệu quả của dự án chỉ đảm bảo trả được nợ vay khi hoạt động đúng công suất thiết kế, đặc biệt trong các tháng mùa khô tại Tây Nguyên.
Do đó, trường hợp EVN đề nghị các chủ đầu tư phải tiết giảm, sa thải công suất phát điện của dự án từ 50% - 70% trong các tháng cuối năm 2021 sẽ dẫn đến hậu quả xấu đối với các nhà đầu tư ĐMT. Các chủ đầu tư không có nguồn trả nợ vay đúng theo hợp đồng tín dụng đã ký, gây lãng phí cho doanh nghiệp và xã hội.
Trong khi đó, hợp đồng mua bán điện đã ký giữa các doanh nghiệp với các công ty điện lực không có điều khoản tiết giảm, sa thải công suất phát lên lưới của các dự án ĐMT. Đồng thời, theo quy định thì bên mua điện là EVN chịu trách nhiệm mua toàn bộ sản lượng điện phát của dự án.
Chính điều này có thể dẫn đến khả năng các chủ đầu tư ĐMT và các ngân hàng thương mại cho vay sẽ đồng loạt khởi kiện các công ty điện lực vì có dấu hiệu vi phạm hợp đồng mua bán điện và đề nghị bồi thường thiệt hại...
Được biết, việc tiết giảm công suất phát lưới của các dự án ĐMT có liên quan đến một số nguyên nhân. Về khách quan, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid - 19 diễn biến phức tạp và kéo dài từ tháng 12/2019 đến nay đã gây thiệt hại nặng nề đến hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp; nhiều doanh nghiệp phá sản hoặc dừng hoạt động sản xuất... làm cho sản lượng tiêu thụ điện năng sụt giảm.
Mặt khác, do công tác dự báo, quy hoạch phát triển ĐMT của cơ quan chức năng thiếu chính xác; hệ thống truyền tải, cơ sở hạ tầng phục vụ truyền tải của ngành điện chưa phát triển đồng bộ so với việc phát triển của ĐMT…
Từ đó, các doanh nghiệp đầu tư ĐMT tại tỉnh Gia Lai đề xuất với các cấp, ngành từ Trung ương đến địa phương một số kiến nghị: xem xét, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp ĐMT để đảm bảo doanh nghiệp tồn tại, vượt qua khó khăn như hiện nay, tạo lòng tin cho các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài để thu hút mọi nguồn lực xã hội đầu tư phát triển kinh tế đất nước; tăng cường huy động các nguồn năng lượng sạch như ĐMT và điện gió.
Trong trường hợp bất khả kháng, các dự án ĐMT buộc phải tiết giảm, sa thải công suất phát điện thì các bên cần có một số giải pháp đồng thuận để giảm thiểu thiệt hại cho các nhà đầu tư ĐMT. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo các ngân hàng thương mại điều chỉnh giảm lãi tiền vay cho các chủ đầu tư ĐMT. Công khai, minh bạch thông tin tiết giảm, sa thải công suất của các dự án…
Minh Nguyễn
