Hội Nhà báo Việt Nam: Chặng đường 68 năm vẻ vang và rất đỗi tự hào

Thiếu tướng, nhà báo Phan Khắc Hải (Ảnh: Ngô Khiêm)

PV: Nhiều năm giữ cương vị Phó Tổng Thư ký Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, chắc hẳn ông có nhiều tư liệu về ngày thành lập Hội những người viết báo Việt Nam, tiền thân của Hội Nhà báo Việt Nam?

Thiếu tướng, nhà báo Phan Khắc Hải: Hội Nhà báo Việt Nam là một trong những hội Chính trị- Xã Hội- Nghề nghiệp ra đời sớm nhất. Ngay từ buổi ban đầu, Đảng ta đã xác định báo chí là một mặt trận, một mặt trận quan trọng trong lĩnh vực văn hóa, tư tưởng và mỗi nhà báo là một chiến sĩ. Điều đặc biệt là các nhà lãnh đạo kiệt xuất của Đảng đều là các nhà báo, điển hình là Chủ tịch Hồ Chí Minh rồi đến các đồng chí như: Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Xuân Thủy, Võ Nguyên Giáp, Tố Hữu…. Họ làm báo để tuyên truyền đường lối cách mạng, giúp quần chúng giác ngộ và đi theo ngọn cờ của Đảng. Càng về sau khi cách mạng càng phát triển, thì Đảng ta lại rất chú trọng đến công tác đào tạo đội ngũ người làm báo, chính vì thế mà lớp học viết báo Huỳnh Thúc Kháng ra đời.

Trước Cách mạng Tháng Tám, ở trên cả 3 miền đều xuất hiện những người làm báo và tổ chức hội những người làm báo. Tuy nhiên, do sự chỉ đạo có lúc chưa thống nhất và chặt chẽ, trong khi quá trình trao đổi thông tin còn hạn chế chưa phát huy tác dụng, hiệu quả của công tác tuyên truyền. Nhận thấy điều đó, Đảng ta đã chỉ đạo thành lập Hội những người viết báo Việt Nam vào ngày 21/4/1950, tại thôn Roòng Khoa, xã Điềm Mặc, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. Có thể nói, Hội những người viết báo Việt Nam ra đời như sự tất yếu của lịch sử, nó tập hợp lực lượng, thống nhất tư tưởng tạo ra sức mạnh đại đoàn kết và đã đánh dấu bước ngoặt lịch sử của người làm báo Việt Nam.

PV: Nhà báo Phan Quang, nguyên Tổng Thư ký Hội Nhà báo Việt Nam đã từng nói: “Thực chất của công tác Hội là xây dựng đội ngũ những người làm báo quy tụ ở 4 điểm: Chính trị - Quan điểm – Đạo đức – Nghề nghiệp”. Xin ông hãy phân tích và lý giải rõ điều này?

Thiếu tướng, nhà báo Phan Khắc Hải: -Về chính trị: Báo chí nước ta là cơ quan ngôn luận của Đảng, của các tổ chức chính trị, xã hội, đoàn thể và quần chúng nhân dân, cho nên tính chính trị luôn phải đặt lên hàng đầu. Hội Nhà báo Việt Nam là “mái nhà chung” của các nhà báo công tác ở các tòa soạn trên khắp cả nước, không phân biệt báo trung ương, báo địa phương hay báo của các ngành, nghề. Hội Nhà báo Việt Nam hoạt động dưới sự chỉ đạo của Ban Tuyên giáo Trung ương, chịu sự quản lý của Bộ Thông tin và Truyền thông và sự giám sát của nhân dân. Vì vậy, Hội Nhà báo Việt Nam phải là một tổ chức Chính trị - Xã hội – Nghề nghiệp, phải nói tiếng nói của Đảng, của Nhà nước và nhân dân.

-Về quan điểm: Hội Nhà báo Việt Nam phải đoàn kết người làm báo để cùng với các cơ quan chức năng của Đảng, Nhà nước giáo dục chính trị cho họ hiểu rõ trách nhiệm chính trị, xã hội của mình. Thời kì chúng tôi làm báo là phải phấn đấu trở thành Đảng viên, phải là những chiến sĩ vững vàng trên quan điểm chính trị của Đảng. Làm báo ngoài tính phát hiện thì phải mang trọng trách định hướng dư luận. Ngày nay, trước sự phát triển của mạng xã hội với luồng thông tin nhiễu loạn, đa chiều thì nhà báo phải có bản lĩnh chính trị vững vàng mới định hướng được dư luận đi theo đúng đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

- Về đạo đức: Nhà báo là một nghề mà đã là nghề thì phải có đạo đức. Nên nhớ rằng luật báo chí ra đời rất sớm. Nhà báo phải phản ánh trung thực, chính xác, kịp thời thông tin, đáp ứng kịp thời nhu cầu của công chúng. Trung thực là phẩm chất đạo đức hàng đầu của người làm báo. Đáng buồn gần đây, nhiều nhà báo đã lợi dụng nghề nghiệp để kiếm lợi bất chính, “tự diễn biến đạo đức”. Vì vậy, nhiệm vụ đặt ra cho Hội Nhà báo Việt Nam cũng thật lớn lao.

- Về nghề nghiệp: Như đã nói ở trên, nhà báo là một nghề. Trước sự phát triển của khoa học công nghệ thì nhiều loại hình báo chí ra đời và không ngừng cải tiến. Vì thế, không còn cách nào khác nhà báo phải được đào tạo một cách cơ bản nhất để làm chủ được công nghệ cũng như nâng cao cách viết, cách tiếp cận vấn đề để “món ăn tinh thần” luôn mới mẻ với công chúng. Được biết, Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam hằng năm đã tổ chức hàng trăm lớp học báo chí được các hội viên nhà báo đánh giá cao.

Chủ tịch nước Trần Đại Quang tham quan gian trưng bày của Liên chi Hội Nhà báo Cơ quan Trung ương Hội Nhà báo Việt Nam tại Hội Báo toàn quốc 2018. Ảnh: Sơn Hải 

PV: Một trong những thành công của Hội Nhà báo Việt Nam là tổ chứcthành công Hội Báo toàn quốc (trên nền tảng của Hội Báo xuân). Là người trực tiếp tham gia Hội Báo qua nhiều thời kỳ, ông đánh giá thế nào về sự kiện này?

Thiếu tướng, nhà báo Phan Khắc Hải: Hội Báo xuân trước đây thường tổ chức ở Nhà hát lớn Hà Nội, Cung Văn hóa hữu nghị Việt- Xô hoặc Triển lãm Giảng Võ, đó đều là những vị trí đắc địa về văn hóa của Thủ đô. Điều đó chứng tỏ Hội Báo luôn được Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi nhất. Mặc dù công nghệ in lúc ấy còn nhiều hạn chế nhưng phải nói là báo xuân đẹp cả về hình thức lẫn nội dung. Cơ quan báo chí nào cũng hăng hái tham gia thi đua để đoạt giải. Tôi nhớ có năm đồng chí Võ Chí Công khi ấy là Chủ tịch nước do bận không đến được hôm khai mạc nhưng tối hôm ấy đã chỉ đạo Văn phòng Chủ tịch nước thông báo cho Ban tổ chức cụ thể giờ để ngày mai đến xem. Không khí Hội Báo tưng bừng, phấn khởi, anh em đồng nghiệp phương xa hội ngộ vui vẻ, ấm tình nghề nghiệp. Có thể nói, Hội Báo xuân không chỉ là dịp để trưng bày các tờ báo cho công chúng biết, mà theo tôi, đó là “món ăn tinh thần” quan trọng trước dịp Tết đến xuân về. Đặc biệt kết thúc Hội Báo, Ban tổ chức đã làm một việc hết sức ý nghĩa, đó là tặng toàn bộ số báo cho những chiến sĩ nơi “đầu sóng ngọn gió”, biên cương, hải đảo ở Bộ Tư lệnh Biên phòng và Quân chủng Hải quân.

3 năm trở lại đây, Hội Nhà báo Việt Nam đã tổ chức Hội Báo toàn quốc trên nền tảng của Hội Báo xuân. Rõ ràng vẫn với không khí ấy, truyền thống ấy, Hội Nhà báo Việt Nam đã làm rất tốt nhiệm vụ được giao. Đó là dịp mà giới báo chí chúng ta công bố với Đảng, Nhà nước và toàn thể nhân dân về sự phát triển, lớn mạnh không ngừng của báo chí cách mạng nước nhà cả về mặt con người lẫn công nghệ làm báo.

PV: Việc ban hành và đưa vào sử dụng 10 Điều Quy định đạo đức nghề nghiệp Người làm báo Việt Nam là một nỗ lực lớn của Hội Nhà báo Việt Nam, song điều đó cho thấy đạo đức của người làm báo hiện nay đang thực sự là vấn đề nóng?

Thiếu tướng, nhà báo Phan Khắc Hải: Thực ra không hẳn vì gần đây một số người làm báo có sự suy thoái về đạo đức mà Hội Nhà báo Việt Nam mới ban hành 10 Điều Quy định trên. Theo tôi được biết, đạo đức người làm báo đã có từ rất lâu rồi. Tùy vào bối cảnh xã hội thì một số điều trong đạo đức người làm báo đã có sự điều chỉnh phù hợp.

Gần đây, có một số nhà báo đã lợi dụng quyền uy nhà báo mà làm phương hại đến uy tín của báo chí như hiện tượng đánh hội đồng, dọa nạt doanh nghiệp, “Sáng đăng, trưa gặp, chiều gỡ”…. Có những nhà báo lười đi tìm hiểu thực tế mà lấy thông tin trên mạng xã hội xào xáo biến thành bài báo của riêng mình. Một khi thông tin không được kiểm chứng thì thật nguy hại đến công chúng.

Hiện nay công chúng đang rất tin tưởng báo chí và thực tế cho thấy đa phần vụ việc tiêu cực, tham nhũng báo chí nêu đều lấy nguồn tin từ quần chúng nhân dân. Tất nhiên, báo chí không phải là cơ quan giải quyết vụ việc, mà báo chí chỉ phản ánh tiếng nói, tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân và nhằm tạo sức ép dư luận buộc cơ quan chức năng vào cuộc xử lý. Vì vậy, hơn lúc nào hết, nhà báo phải phát huy được sứ mệnh, trọng trách của mình bằng cái tâm sáng nhất.

Giao diện Cổng Thông tin Điện tử Hội Nhà báo Việt Nam (Ảnh: Ngô Khiêm) 

PV: Hòa chung không khí kỉ niệm 68 năm ngày thành lập Hội Nhà báo Việt Nam, Cổng Thông tin Điện tử Hội Nhà báo Việt Nam cũng đã bước vào sinh nhật tuổi thứ nhất. Ông có tin tưởng và hy vọng gì vào cơ quan truyền thông còn non trẻ này?

Thiếu tướng, nhà báo Phan Khắc Hải: Thực ra Hội Nhà báo Việt Nam đã có 2 cơ quan truyền thông, đó là Báo Nhà báo & Công luận và Tạp chí Người làm báo. Tuy nhiên, do sự phát triển của công nghệ thông tin cũng như nhu cầu cập nhật tin tức nhanh nhạy của các hội viên nhà báo cho nên tôi nghĩ rằng sự ra đời của Cổng Thông tin Điện tử là cần thiết. Hơn 22.000 ngàn hội viên nhà báo đó là chưa kể công chúng cả nước rất mong muốn được biết Hội Nhà báo Việt Nam đang có sự kiện gì, vấn đề nghiệp vụ báo chí ra sao, chủ trương, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về báo chí thế nào. Tất cả những vấn đề ấy sẽ được cập nhật thường xuyên, liên tục trên Cổng Thông tin Điện tử.

Dù là cơ quan còn khá non trẻ nhưng tôi thấy Cổng Thông tin Điện tử đã phối hợp rất tốt với các cơ quan của Hội để thực hiện nhiệm vụ chung. Đặc biệt, tôi đánh giá cao việc Cổng Thông tin Điện tử đã cho nghiên cứu và áp dụng phần mềm quản lý việc sửa, gỡ bài trên các báo điện tử. Đó là một biểu hiện để tiến tới một nền báo chí minh bạch hơn, là lời giải hữu hiệu cho bài toán “Sáng đăng, trưa gặp, chiều gỡ” đang rất bức xúc hiện nay.

Tôi tin rằng dưới sự lãnh đạo của Ban Thường vụ Hội, Cổng Thông tin Điện tử sẽ ngày càng lớn mạnh, là địa chỉ tin cậy cho các nhà báo, hội viên và công chúng cả nước./.

Xin trân trọng cảm ơn Thiếu tướng!

Ngô Khiêm (thực hiện)/ Cổng TTĐT Hội Nhà báo Việt Nam