Phát huy giá trị truyền thống từ hương ước, quy ước
08:28 | 22/11/2019
DNTH: Cùng với quá trình toàn cầu hóa, đời sống văn hóa đưa đến những biến đổi mạnh mẽ về đời sống kinh tế, văn hóa -xã hội, phong tục tập quán truyền thống tốt đẹp của dân tộc, thì ở nhiều làng quê, nhiều giá trị văn hóa, phong tục, tập quán tốt đẹp của cộng đồng vẫn được gìn giữ và phát triển thông qua các thiết chế xã hội của cộng đồng.
Ở Việt Nam, hương ước, quy ước xuất hiện từ thế kỷ XV, được quy định lần đầu tiên dưới triều vua Lê Thánh Tông; được các chế độ phong kiến Việt Nam sau đó và thực dân Pháp duy trì để quản lý làng xã, cộng đồng dân cư (hương ước được thừa nhận và tồn tại song song với pháp luật của Nhà nước). Sau Cách mạng Tháng Tám (1945), do quan niệm hương ước, quy ước không còn thích hợp với xã hội mới nên Nhà nước ta không đề cập đến việc xây dựng, thực hiện hương ước.
Bước vào thời kỳ đổi mới (1986), trước yêu cầu bảo vệ, duy trì, phát triển các phong tục tập quán, giá trị văn hóa tốt đẹp đang được phục hồi, xóa bỏ các hủ tục, tệ nạn nảy sinh, nhất là trong việc cưới, việc tang nhằm xây dựng đời sống văn hóa mới, chủ trương xây dựng và thực hiện hương ước đã được khẳng định trong một số văn kiện của Đảng và thể chế hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước đã ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật. Qua tổng kết Chỉ thị số 24/1998/CT-TTg cho thấy đến nay việc xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước đã đi vào ổn định, được xây dựng, thực hiện rộng khắp trên cả nước. Theo Báo cáo số 108/BC-BTP ngày 23-5-2016 của Bộ Tư pháp, trong số 125.083 thôn, làng được rà soát, có 109.698 bản hương ước, quy ước đã được phê duyệt, chiếm 87,7%.
![]() |
Ảnh minh họa |
Hương ước, quy ước đã khẳng định được vị trí, vai trò trong xây dựng, thực hiện nếp sống văn minh, phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, xây dựng kết cấu hạ tầng, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, vệ sinh môi trường, thực hiện chính sách dân số, gia đình và trẻ em; phát huy vai trò tự quản và xây dựng tình đoàn kết, tương thân, tương ái trong cộng đồng dân cư. Đồng thời, hương ước, quy ước còn là một trong những hình thức để thực hiện quyền dân chủ của nhân dân ở cơ sở, tạo điều kiện để nhân dân thể hiện ý chí, tham gia giám sát hoạt động của cơ quan Nhà nước – một trong những yêu cầu của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Theo nhà nghiên cứu văn hóa Bana Kriem, Yang Danh, dân gian có câu: “Phép vua thua lệ làng”, có thể chỉ giá trị của hương ước, quy ước trong cộng đồng dân cư. Hương ước quy ước được xây dựng dựa trên tập quán, văn hóa của cộng đồng và pháp luật nên những quy định không phù hợp trước kia dần được bãi bỏ, hướng tới phát huy giá trị của cộng đồng và thực thi pháp luật.
Có thể nói từ lâu, hương ước, quy ước đã có tác dụng duy trì lối ứng xử chuẩn mực trong cộng đồng làng, xã, giúp hạn chế, đẩy lùi những hủ tục, tập quán lạc hậu, gìn giữ và phát huy các giá trị tốt đẹp, xây dựng nếp sống văn minh.
Tuy nhiên, việc xây dựng, thực hiện bản cam kết đặc biệt này đang bộc lộ không ít tồn tại, hạn chế. Vì vậy Quyết định 22/2018/QĐ-TTg ngày 8-5-2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước là giải pháp để những bản thỏa thuận chung này thực sự có chiều sâu, phát huy được sức mạnh trong đời sống cộng đồng. Trên cơ sở hướng dẫn của Sở VH-TT&DL, các địa phương trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã xây dựng kế hoạch thực hiện sát với tình hình thực tế, gắn kết cộng đồng ở từng nơi.
Có thể khẳng định hương ước, quy ước đang dần chiếm địa vị pháp lý quan trọng trong đời sống xã hội, trở thành công cụ hỗ trợ và bổ sung cho pháp luật trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội tại cộng đồng dân cư. Với chức năng là thiết chế văn hóa xã hội, đồng thời là di sản văn hóa của cộng đồng, hương ước, quy ước đóng vai trò quan trọng vào việc giáo dục, gìn giữ và bảo tồn thuần phong, mỹ tục của dân tộc. Tuy nhiên, các bản hương ước, quy ước xây dựng đời sống văn hóa hiện mới chỉ chú trọng đến việc xây dựng nội dung của hương ước, quy ước, còn việc triển khai, đưa các quy định đó vào thực tiễn đời sống của người dân và được người dân thực hiện như thế nào thì chưa được chú trọng. Ở một số nơi, việc xây dựng quy ước, hương ước còn mang tính hình thức, do vậy ở nhiều thôn bản chưa phát huy được vai trò của mình trong việc bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống của mình. Một số phong tục, tập quán tốt đẹp của cộng đồng chưa được phát huy một cách hiệu quả.
Theo Bản Sa/PLXH
https://phapluatxahoi.vn/phat-huy-gia-tri-truyen-thong-tu-huong-uoc-quy-uoc-170700.html

Ngày hội Văn hóa PV GAS VUNG TAU 2025 - Lan tỏa tinh thần “kết nối – văn minh – trách nhiệm”
DNTH: Ngày 28/06/2025 vừa qua, tại Vũng Tàu, sắc đỏ rực rỡ của hơn 200 cán bộ công nhân viên Công ty Chế biến Khí Vũng Tàu (PV GAS VUNG TAU) đã nhuộm đỏ không gian, mở màn cho sự kiện “Ngày hội Văn hóa PV GAS VUNG TAU 2025” – một ngày...

Quảng Ninh: Chương trình nghệ thuật đặc biệt chào mừng chính quyền địa phương 2 cấp
DNTH: Tối 1/7, tại Quảng trường Sun Carnival, phường Bãi Cháy, đã diễn ra Chương trình nghệ thuật đặc biệt, chào mừng sự kiện chính thức đi vào vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Tổng Giám đốc UNESCO: Sẵn sàng cùng Việt Nam chia sẻ tầm nhìn chiến lược về văn hóa ra thế giới
NDTH: Chiều 28/6, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tiếp bà Audrey Azoulay, Tổng Giám đốc Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) nhân dịp bà có chuyến thăm chính thức Việt Nam lần thứ hai...

Thí sinh Hà Tĩnh lọt vòng chung kết cuộc thi Hoa hậu biển Việt Nam toàn cầu 2025
DNTH: Sau vòng sơ khảo, cuộc thi Hoa hậu Biển Việt Nam Toàn cầu 2025 đã tìm kiếm được 30 ứng viên tài năng, xinh đẹp để bước vào vòng chung kết, trong đó, đại diện đến từ Hà Tĩnh tự hào dẫn đầu bình chọn danh hiệu người đẹp...

“Tự nguyện” – Thanh âm bất diệt tri ân báo chí cách mạng Việt Nam
DNTH: Tác phẩm đặc biệt mang tên 'Tự nguyện' - một trong những điểm nhấn tại Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam và đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh vừa qua.

Bế mạc Hội Báo toàn quốc năm 2025
DNTH: Hội Báo toàn quốc năm 2025 đã nêu bật những đóng góp và sự phát triển mạnh mẽ của báo chí cách mạng Việt Nam trong suốt 100 năm qua, đồng thời quảng bá các sản phẩm báo chí, thành quả lao động, sáng tạo của các nhà báo –...
Đô thị cuộc sống
-
Dự án Khu du lịch biển Thắng Liên được cập nhật vào Quy hoạch chung phường Hoàng Mai
-
Tiếp sức mùa thi 2025 ứng dụng công nghệ, lan tỏa tinh thần tình nguyện
-
Sống Khỏe – Năng lượng tràn đầy từ mọi hoạt động tại Eurowindow Sport Garden, dự án sắp khởi công tại Vinh
-
Hà Nội: Tái khởi công đường Vành đai 2,5 đoạn Đầm Hồng - Quốc lộ 1A
-
Xếp hàng xuyên đêm chiêm bái xá lợi Đức Phật tại chùa Quán Sứ
-
Từ ngày 20/5 người dân Hà Nội có thể thực hiện trực tuyến một số thủ tục về đất đai
Sống khỏe
-
Nên ăn 4 - 5 quả mận mỗi ngày để đem lại lợi ích tối đa cho sức khỏe
-
Tự hào là bệnh viện mắt tiên phong tại Tây Nguyên
-
Vinmec khai trương phòng khám đa khoa quốc tế hiện đại tại Vinhomes Grand Park
-
Bệnh viện Mắt Cao Nguyên: Hành trình 7 năm trao ánh mắt, tặng nụ cười
-
Cấp cứu thành công một bệnh nhân người Campuchia bị tai nạn lao động
Thị trường
-
Ô tô cũ ế ẩm, giới buôn “có lời là bán”
-
"Lướt sóng" bất động sản thời điểm này 90% là thất bại
-
Ninh Thuận bứt phá ngoạn mục, trở thành “mỏ vàng” trong mắt nhà đầu tư
-
Bất động sản Việt Nam vẫn hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài
-
M&A bất động sản phía Nam nhộn nhịp trong mùa dịch
-
Ô tô giảm giá “chạy” tháng ngâu
Ý kiến bạn đọc...