Các vị diễn giả của chương trình gồm: nhà báo Hồ Quang Lợi - nguyên Phó chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, cố vấn Ban Biên tập Tạp chí Người Làm Báo; nhà báo Nguyễn Minh Đức - Phó Chủ tịch Hội nhà báo thành phố Hà Nội, Tổng Biên tập Báo Kinh tế Đô thị; nhà báo Đỗ Doãn Hoàng - Báo Điện tử Dân Việt/Nông Thôn Ngày nay.
Trong kỷ nguyên số, cùng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ kết nối, số lượng các tờ báo điện tử cũng nở rộ khắp nơi trên thế giới, truyền tải thông tin dưới mọi hình thức. Không ai có thể phủ nhận được công nghệ đã mang tới những tiện ích vượt bậc cho người làm báo, nhưng mặt trái của nó cũng rất khó lường... trước sự phát triển mạnh mẽ và rộng lớn của công nghệ thông tin vừa tạo thuận lợi cho lĩnh vực báo chí phát triển và cũng là thách thức sống còn đối với người làm báo. Trải qua gần 100 năm phát triển, nền Báo chí Cách mạng Việt Nam đã phát triển và lớn lên theo từng ngày theo xu hướng đi lên của xã hội. Những năm qua, người làm báo đã thực hiện tốt vai trò, nhiệm vụ của mình là cung cấp thông tin đúng, đủ, chính xác, trung thực, khách quan.
Tinh thần chiến đấu của người làm báo ở thời đại nào cũng không thay đổi
Tại diễn đàm, các diễn giả đã tâm huyết chia sẻ những kỉ niệm gắn bó với nghề từ câu chuyện xưa để thấy được sự tương đồng cũng như khác nhau của báo chí từ những năm tháng chiến tranh gian khổ đến thời đại công nghệ hiện nay.
Nếu trước đây, phương tiện tác nghiệp của nhà báo chỉ cần cây bút, quyển sổ, hay hiện đại hơn là máy ảnh và chiếc máy ghi âm, thì nay, kỷ nguyên số với những phương tiện “3 - 4 trong 1” đã giúp nhà báo tiếp nhân thông tin chính xác hơn, xử lý thông tin nhanh hơn, nhạy bén hơn. Tuy nhiên, theo nhà báo Hồ Quang Lợi, dù ở thời đại nào, tinh thần cống hiến, chiến đấu của người làm báo không bao giờ thay đổi.
Hiện nay, sự phát triển của Internet đã làm thay đổi đáng kể tư duy và phương thức làm báo truyền thống qua đó tạo ra một thế hệ những người làm báo thời Internet cùng những ấn phẩm báo chí chất lượng cao, tích hợp đa phương tiện, đa nền tảng. Tính ưu việt của công nghệ thông tin, của phương tiện tác nghiệp như: laptop, ipad, điện thoại thông minh khi kết nối với Internet mang lại những tiện ích lớn lao cho người làm báo, giúp họ rất nhiều từ tra cứu tài liệu đến lưu trữ, sao chép, gửi thư từ, tin nhắn, bài vở...
Nhà báo Quang Lợi chia sẻ: “gần 30 năm qua, báo chí đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có đóng góp to lớn vào sự nghiệp chung của cả dân tộc. Những người làm báo có vai trò là đội quân chủ lực trong việc định hướng dư luận xã hội, tuyên truyền, cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo. Xã hội càng phát triển thì báo chí càng có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống hằng ngày của mỗi quốc gia, dân tộc. Đó vừa là niềm vinh dự lớn, vừa đặt ra những yêu cầu và trách nhiệm nặng nề đối với những người làm báo”.
Nội dung và công nghệ - yếu tố không thể tách rời trong báo chí hiện đại
Bên cạnh những lợi ích vượt bậc mà kỷ nguyên số đem lại, người làm báo cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức trước sự bùng nổ của công nghệ thông tin, buộc các cơ quan báo chí cùng các nhà báo phải thích ứng, tiếp cận nhanh với phương thức làm báo mới dựa trên nền tảng công nghệ số.
Nhiều thách thức của người làm báo được diễn giả nêu ra trong diễn đàm trong đó các vấn đề về nội dung, công nghệ, kinh tế báo chí là những nội dung được bàn nhiều nhất. Nếu như có nội dung và công nghệ nhưng thiếu yếu tố kinh tế thì cũng không thể tồn tại được. Chính vì vậy, ngoài những thông tin có tính thời sự, người làm báo cần tìm nội dung, đề tài để cho ra tác phẩm ấn tượng, tạo sự khác biệt với những sản phẩm báo chí khác nhằm hướng tới làm kinh tế báo chí một cách bền vững.
Trước kia, các bài báo hay thường nhờ những chi tiết đắt, ngồn ngộn hơi thở cuộc sống, do tác giả có sự dấn thân vào các hoàn cảnh thực tiễn để khai thác tài liệu. Hiện nay, nhiều nhà báo lười nghiên cứu, không chịu thâm nhập thực tế để tìm đề tài mà chỉ chú trọng sao chép, góp nhặt thông tin trên các nền tảng xã hội. Thay vì đến hiện trường, phóng viên có thể ngồi tại nhà, kết nối thông tin để tham khảo, “khai thác” thông tin qua đó cho ra nhiều bài viết rất nhanh. Đặc biệt, những bước tiến về công nghệ thông cùng với đó là “công nghệ” trao tin giữa các tờ báo, trang thông tin điện tử và hiện tượng “xào xáo tin” với xu hướng ngày càng tăng đã khiến cho các tác phẩm của phóng viên có thể mất tính độc quyền chỉ trong 1 giây.
Một trong những thách được đề cập xuyên suốt diễn đàm đó là làm sao cân bằng được mối quan hệ giữa nội dung và công nghệ. Nhà báo Minh Lợi nhấn mạnh: nội dung và công nghệ là hai yếu tố không thể tách rời nhau trong đó nội dung là vua còn công nghệ là nữ hoàng.
Trong thời đại 4.0, báo chí cũng phải thường xuyên kiểm chứng thông tin nhanh nhạy, bám sát thông tin đại chúng, lắng nghe nguyện vọng của Nhân dân, đưa tin tức xác thực đến với Nhân dân một cách nhanh nhất. Dù chúng ta ngày càng tiến sâu vào kỷ nguyên số, nhưng những người làm báo phải luôn hướng về giá trị truyền thông, giá trị cốt lõi của báo chí, đó là định hướng xã hội, tính nhân văn, sự chia sẻ của nhà báo với đời sống xã hội.
Bách Hợp
Từ khóa:
