Qua nghiên cứu cho thấy, Sâm Báo chứa các khoáng chất tốt cho cơ thể như canxi, natri, magie… cùng các axit amin. Rễ Sâm Báo có chứa hợp chất saponin triterpen, coumarin, flavonoid, 26,7% chất nhầy, acid hữu cơ, phytosterol và sesquiterpen có tác dụng bổ khí huyết, tăng cường sinh lực, giúp ăn ngon ngủ tốt, chữa suy nhược thần kinh và chống oxy hóa. Đặc biệt, theo nghiên cứu của Tiến sĩ Đào Thị Vui - Sâm Báo còn giúp hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày vô cùng hiệu quả.
"Sâm Báo chất nhỏ, màu trắng, vị đắng, có tính mát, có thể giải nhiệt".
Sâm Báo còn được mệnh danh là Dược liệu vàng trong giới Đông y, Sâm Báo được dùng làm loại nước giải khát giúp trị các bệnh về phổi, bệnh về đường tiêu hoá, điều hoà kinh nguyệt, bổ dương, yếu sinh lý. Bên cạnh việc sử dụng củ sâm, lá và hoa chữa ghẻ ngứa, sao với gạo tính ấm bổ tỳ vị, tốt cho tiêu hoá.
Lịch sử về cây Sâm Báo, theo sách “Thanh Hóa tỉnh, Vĩnh Lộc huyện chí” của Lưu Công Đạo viết: “Nước Nam có nhiều Sâm, chỉ có sâm đất Biện Thượng (còn gọi là Bồng Thượng) công hiệu hơn hẳn các nơi khác. Dùng nhân sâm ở núi Báo có nhiều hiệu nghiệm kì lạ”. Từ những năm 1400, thời vua Hồ - chúa Trịnh, loại dược liệu quý Sâm Báo được dùng để ban thưởng, dâng Vua, tiến Chúa. Cây Sâm Báo luôn được xem là “Bảo vật sức khỏe”.
Hồi sinh và phát triển sản vật "Tiến Vua" Sâm Báo
Tưởng chừng như không còn được ai biết đến nhưng trong những năm gần đây, Sâm Báo đang được vực dậy, đem lại niềm hy vọng cho người dân vùng đất xứ Thanh. Kể từ năm 2018, Dự án Ứng dụng khoa học công nghệ xây dựng mô hình sản xuất cây Sâm Báo theo GACP-WHO đã được UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt, giao cho Công ty cổ phần dược liệu Triệu Sơn trực thuộc Triso Group là đơn vị triển khai. Với tiềm lực về kinh tế, cũng như kinh nghiệm 13 năm trong lĩnh vực nuôi trồng, sản xuất dược liệu, Triso Group đã triển khai mô hình trồng Sâm Báo tại xã Vĩnh Hùng, mô hình đã được nhiều nhà khoa học quan tâm, đến tìm hiểu, trong đó có cả các nhà khoa học Hàn Quốc.
Cho đến nay kỹ thuật sản xuất hạt giống Sâm Báo có chất lượng tốt đảm bảo phục vụ cho nhu cầu sản xuất dược liệu đã được nghiên cứu thành công mở ra hướng phát triển mới cho “cây dược liệu vàng” trên đất vua chúa. Việc phát triển loại sâm quý này sẽ không những đem lại hiệu quả kinh tế cao mà còn góp phần quảng bá hình ảnh sản vật địa phương.
Hiểu được giá trị và nhu cầu sử dụng Sâm Báo ngày càng tăng đồng thời nhằm bảo tồn và phát triển, tránh nguy cơ cạn kiệt của loài sâm quý này, đã có không ít người dân xã Vĩnh Hùng (huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) mạnh dạn đầu tư nhân giống, ươm trồng Sâm Báo.
Là người con Thanh Hóa - Doanh nhân Văn hóa Trần Đức Minh (Chủ tịch Triso Group) luôn trăn trở về việc khôi phục, gìn giữ lại loài Sâm Báo quý hiếm. Triso Group dưới sự dẫn dắt của ông, phối hợp với các nhà khoa học hàng đầu Việt Nam và sự đồng hành của UBND tỉnh Thanh Hóa, đã góp phần tạo ra đa dạng các sản phẩm từ cây Sâm Báo, phục vụ người tiêu dùng trong và ngoài nước như: Rượu Sâm Báo Triso, Rượu Sâm Báo Triso 12 con giáp, Cà phê Sâm Báo Triso, Viên nang Sâm Báo Triso và dự kiến là thuốc dạ dày, tiểu đường và mỹ phẩm
Có thể thấy, Sâm Báo đang được hồi sinh và phát triển vô cùng mạnh mẽ, hứa hẹn sẽ trở thành sản vật quý không chỉ được người dân trong nước mà cả du khách quốc tế tin dùng.
Phan Trang - Thảo Ngọc - Minh Chi
