-
-
- aA
Thành lũy liên hoàn, đóng vai trò quan trọng trong việc phòng thủ kinh đô Hoa Lư xưa
07:53 | 17/06/2025
DNTH: Kết quả khai quật khảo cổ tường thành Dền tại tỉnh Ninh Bình vào cuối tháng 5/2025 cho thấy một hệ thống thành lũy liên hoàn, đóng vai trò quan trọng trong việc phòng thủ kinh đô Hoa Lư xưa.
Giả thuyết tù nhân Chiêm Thành xây thành Dền
Sở Văn hóa và Thể thao Ninh Bình vừa phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam tổ chức Hội thảo trình bày sơ bộ kết quả khai quật địa điểm tường thành Dền nằm trên địa bàn thôn Chi Phong, xã Trường Yên, thành phố Hoa Lư.
Theo Trung tâm Bảo tồn di tích lịch sử - văn hóa cố đô Hoa Lư, tường thành Dền là một địa điểm khảo cổ quan trọng nằm ở phía Bắc khu vực thành Nội của kinh đô Hoa Lư.
Đây là bức tường thành ngoài cùng, tiếp giáp với sông Hoàng Long, chạy theo hướng Đông Bắc - Tây Nam, nối liền hai dãy núi ở tả ngạn sông. Vị trí địa lý đặc biệt này đã tạo nên một hệ thống thành lũy phòng thủ kiên cố, đóng vai trò trọng yếu trong việc bảo vệ trung tâm kinh đô.
Thành Dền gồm hai đoạn: Đoạn thứ nhất nối từ núi Sau Cái (tức núi Hàm Xà, Cổ Dải) sang núi Cánh Hàn, là đoạn tường thành dài nhất trong số các tường thành của kinh đô Hoa Lư; đoạn thứ hai nối từ núi Cánh Hàn sang núi Hang To (núi Nghẽn).
Tại Quyết định số 554/QĐ-BVHTTDL, Bộ VH,TT&DL đã cho phép Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình phối hợp với Viện Khảo cổ học khai quật tường thành Dền trong thời gian từ ngày 15/3 đến ngày 30/5, dưới sự chủ trì của TS Nguyễn Ngọc Quý - Viện Khảo cổ học.
Trong đợt khai quật này, giới chuyên gia đã tiến hành mở hai hố khai quật. Hố thứ nhất có diện tích 450m2, hố thứ hai rộng 150m2. Quá trình khai quật đã thu được nhiều mẫu vật có giá trị, bao gồm vật liệu xây dựng như gạch, đá, đất sét; các lớp thực vật, vỏ nhuyễn thể, cũng như hiện vật gốm men thuộc nhiều niên đại khác nhau.
Đồng thời, tường thành Dền đã phát lộ rõ cấu trúc ba phần: Móng, thân và lớp gia cố. Các phát lộ này phản ánh trình độ kỹ thuật xây dựng thành quách của người Việt tại Hoa Lư vào thế kỷ 10. Các tường thành nhân tạo tại Hoa Lư đều được đắp dựng trên nền đất yếu, có đặc điểm lầy thụt. Để khắc phục điều kiện địa chất này, người xưa đã sử dụng kỹ thuật đắp rải thân cây thực vật kết hợp với việc gia cố bằng các thanh gỗ và cọc đóng để chống sạt lở.
Cấu trúc tường thành thường có hình cong bán nguyệt hoặc hình thang, trong đó sườn ngoài được tạo dốc hơn so với sườn trong nhằm tăng khả năng chống đỡ và ổn định kết cấu. Trên phần móng này, hai bức tường bo được xây để tạo lõi tường thành, và đặt một lớp đất sét trắng lên trên. Lớp đất sét trắng này có nguồn gốc từ vùng biển nên có tính chất dẻo dai.
Đặc biệt, qua khảo sát và đo đạc tỉ mỉ, giới khảo cổ cho rằng phần tường thành này không quá cao so với khu vực khác. Lý do bởi phía bên ngoài tường thành là một vùng đầm lầy rộng lớn. Việc xây dựng tường thành tại đây phản ánh ý thức chọn địa điểm tăng cường tính phòng thủ, tạo ra một thành trì “dễ thủ, khó công”.
Dựa vào kết cấu thành, kỹ thuật xây dựng và các hiện vật thu thập được, giới khảo cổ đưa ra giả thuyết, tường thành Dền có thể liên quan đến cuộc chiến giữa triều đình nhà Lê với Chiêm Thành. Sau khi giành chiến thắng, nhà Lê đã bắt các tù binh Chiêm Thành về phục vụ việc xây dựng công trình.
Số hóa phục vụ tái dựng di sản
Ngoài xác định niên đại dựa vào kết cấu, kỹ thuật, các nhà khoa học còn dựa vào các hiện vật được tìm thấy như gạch vỡ có chữ, mảnh gốm men, vỏ nhuyễn thể. Trong đó, đặc biệt là một số loại gạch in chữ cổ và loại gạch bìa đỏ thường thấy ở các di tích thế kỷ 10.
Theo TS Nguyễn Ngọc Quý, kết quả khảo cổ năm 2025 đã bổ sung và củng cố thêm các dữ liệu thu thập được từ các cuộc khai quật trước đó như tại tường Đông (năm 1969), cuộc thăm dò tường Dền (năm 2018), và cuộc khai quật khẩn cấp khu tường Đông Bắc. Những dữ liệu này cho thấy sự thống nhất cao trong kỹ thuật xây dựng tường thành tại Hoa Lư.
Không chỉ củng cố thêm các chứng cứ, cứ liệu lịch sử, những phát lộ của đợt khai quật này còn được xác định là bằng chứng hệ thống thành lũy liên hoàn, thống nhất của thành Dền đã được hình thành, giữ vai trò phòng thủ của kinh đô Hoa Lư từ phía Bắc.
Đại diện Sở Văn hóa và Thể thao Ninh Bình và Viện Khảo cổ học Việt Nam khẳng định, đợt khai quật năm 2025 được thực hiện tuân thủ đầy đủ quy trình khảo cổ học hiện đại. Các tư liệu khảo cổ như bản ảnh, bản vẽ mô tả đều được lưu giữ cẩn thận. Đặc biệt, hố khai quật đã được số hóa bằng công nghệ Scan3D, phục vụ cho công tác tái dựng và nghiên cứu trong các giai đoạn tiếp theo.
Những phát hiện quan trọng từ cuộc khai quật tường thành Dền năm 2025 đã góp phần nghiên cứu làm sáng tỏ hơn về kỹ thuật xây dựng, cách thức tổ chức phòng thủ, cũng như xác định niên đại và chức năng của tường thành Dền trong hệ thống thành lũy bảo vệ kinh đô Hoa Lư.
Những tư liệu nghiên cứu cũng là cơ sở để giới khoa học đề xuất phương án bảo tồn và nghiên cứu di tích ở các giai đoạn tiếp theo. Đồng thời là căn cứ khoa học để thực hiện phục hồi, bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản.
Theo Bộ VH,TT&DL, sau đợt khai quật tường thành Dền kết thúc vào tháng 5/2025, một cuộc khai quật mở rộng được tiến hành từ ngày 11/6 đến ngày 10/9 trên tổng diện tích 300m2 theo đề nghị của Viện Khảo cổ học (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam). Mục đích khai quật mở rộng nhằm nghiên cứu móng tường và hào thành Dền nhằm làm sáng tỏ kỹ thuật, cách thức và niên đại xây dựng; Tìm hiểu chức năng và đóng góp của thành Dền trong tổng thể kinh đô Hoa Lư xưa.
Trung Quân
Cùng chuyên mục
-
Tags:
- Sở Văn hóa và Thể thao Ninh Bình /
- kinh đô Hoa Lư xưa /
- TT&DL /
- Bộ VH /
-
Chia sẻ:
-
-
-
-
Bình luận (0)
Lễ hội tinh hoa đại ngàn – biển xanh 2025: Khát vọng từ vùng đất mới
DNTH: Chiều 26/8, tại phường Quy Nhơn, UBND tỉnh Gia Lai tổ chức họp báo Lễ hội “Tinh hoa đại ngàn – Biển xanh hội tụ” năm 2025. Đây là sự kiện văn hóa – du lịch lớn của tỉnh Gia Lai chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc...
Tâm tình và sự tri ân trong ‘Bóng thi sĩ - Hình văn nhân’"
DNTH: Trong dòng chảy sôi động của văn học Việt Nam đương đại, sự hiện diện của một tác phẩm như Bóng thi sĩ - Hình văn nhân của Phụng Thiên thực sự là một nốt trầm sâu lắng, giàu chất suy tư và cảm xúc.
Phục chế bảo vật quốc gia “Ngai vua triều Nguyễn”
DNTH: Ủy ban nhân dân thành phố Huế vừa ban hành Kế hoạch số 335/KH-UBND về việc phục chế bảo vật quốc gia “Ngai vua triều Nguyễn”.
FASHION SHOW “CHẠM GIÓ” – Làn gió mới cho thời trang
DNTH: Ngày 9/8/2025, tại Minh Phú (Sóc Sơn, Hà Nội), sự kiện thời trang FASHION SHOW “CHẠM GIÓ” đã diễn ra trong không khí sôi động và sáng tạo, thu hút sự quan tâm của đông đảo giới mộ điệu, khách mời và truyền thông. Chương trình do...
“V-Concert Rạng rỡ Việt Nam”: 25.000 khán giả cùng hòa nhịp tại “thành phố sự kiện” mới của Thủ đô
DNTH: Tối 9/8, “V-Concert Rạng rỡ Việt Nam” tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (TTTLVN) - công trình top 10 thế giới - đã mở màn chuỗi lễ hội chào mừng 80 năm Quốc khánh bằng âm nhạc bùng nổ và tinh thần tự hào dân tộc dâng trào.
“Tổ quốc trong tim” – Đêm nghệ thuật chính luận hoành tráng chào mừng 80 năm Quốc khánh 2/9
DNTH: Ngày 10/8/2025 tại Hà Nội sẽ diễn ra chương trình nghệ thuật chính luận đặc biệt “Tổ quốc trong tim”. Với quy mô lớn, nội dung đặc sắc và sự dàn dựng công phu, chương trình hứa hẹn mang đến không gian nghệ thuật thiêng...
XEM THÊM TIN
Đô thị cuộc sống
-
Cung cấp điện tuyệt đối an toàn dịp Quốc khánh 2/9
-
Mức hỗ trợ đóng BHYT mới nhất từ ngân sách theo Luật BHYT sửa đổi từ tháng 7/2025
-
Hà Nội đề xuất hỗ trợ 3 triệu/người để mua xe điện
-
Đếm ngược 8Wonder: Fan “ôm rào’ từ 5h sáng, dàn siêu sao sẵn sàng cháy hết mình
-
Năm 2026 Hà Nội giải quyết dứt điểm chợ cóc, chợ tạm
-
DPR IAN thả tim, tương tác nhiệt tình ngay khi khi đến Việt Nam, sẵn sàng cháy hết mình cho 8Wonder
Sống khỏe
-
Phục hồi chức năng - Mảnh ghép Không thể thiếu sau điều trị ung thư vú
-
Rắn cạp nong cắn: Lời cảnh tỉnh từ ca bệnh hiểm nghèo ở Gia Lai
-
Bước ngoặt y tế tại miền Trung: Vinmec Nha Trang phẫu thuật nội soi ung thư dạ dày thành công cho bệnh nhân 86 tuổi
-
Vinmec khai trương phòng khám đa khoa quốc tế hiện đại tại Vinhomes Grand Park
-
Bệnh viện Mắt Cao Nguyên: Hành trình 7 năm trao ánh mắt, tặng nụ cười
Thị trường
-
Ô tô cũ ế ẩm, giới buôn “có lời là bán”
-
"Lướt sóng" bất động sản thời điểm này 90% là thất bại
-
Ninh Thuận bứt phá ngoạn mục, trở thành “mỏ vàng” trong mắt nhà đầu tư
-
Bất động sản Việt Nam vẫn hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài
-
M&A bất động sản phía Nam nhộn nhịp trong mùa dịch
-
Ô tô giảm giá “chạy” tháng ngâu
Ý kiến bạn đọc...