Việt Nam là nguồn cung hạt tiêu lớn nhất cho Mỹ

Được ví như "vàng đen", hạt tiêu Việt Nam chiếm 60% sản lượng trên toàn cầu. Thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, trong năm 2023, Việt Nam xuất khẩu 267.000 tấn hạt tiêu, giá trị ước đạt 912 triệu USD lần lượt tăng 16,6% về lượng nhưng giảm 6% về giá trị.

Nguyên nhân khiến giá trị xuất khẩu giảm là do giá xuất khẩu bình quân hạt tiêu của Việt Nam giảm 19,4% so với năm 2022, đạt khoảng 3.420 USD một tấn trong năm 2023.

Trong cơ cấu chủng loại xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam, tiêu đen chiếm đến 71,2%, còn lại là hạt tiêu trắng, hạt xay.

Hiện, Mỹ là khách hàng lớn nhất của Việt Nam khi chiếm tới 23,5% trong tổng giá trị xuất khẩu mặt hàng này tính đến hết tháng 11 năm 2023. Việt Nam cũng giữ vị trí nguồn cung hạt tiêu lớn nhất vào thị trường Mỹ.

Đứng thứ 2 là Trung Quốc, chiếm 14,1%; tiếp sau là Ấn Độ và Đức lần lượt chiếm 5,4% và 4,3% trong tổng giá trị xuất khẩu của mặt hàng này.

Theo Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), hạt tiêu Việt Nam có lợi thế hơn so với một số nước như Indonesia, Malaysia, Ấn Độ, Sri Lanka, Campuchia... nhờ lợi thế từ EVFTA. Hiện, thuế nhập khẩu hồ tiêu xay hoặc nghiền xuất khẩu sang EU giảm từ 4% xuống còn 0%.

Ngoài ra, Mỹ giảm nhập tiêu từ Ấn Độ trong khi hàng của Việt Nam có mức giá tốt và chất lượng ngày càng cao nên được nước này ưa chuộng. Ngành hồ tiêu Việt Nam cũng được đánh giá cao về năng lực chế biến với tỷ lệ hàng qua chế biến chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Vụ hồ tiêu năm 2024 đang bắt đầu tại khu vực Đắk Nông, nơi được coi là vùng trọng điểm nhất của hồ tiêu Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, tình hình mưa lũ vào tháng 7 vừa qua được đánh giá sẽ ảnh hưởng tới vụ thu hoạch hồ tiêu sắp tới, cộng với diễn biến dự đoán hiện tượng El Nino sẽ xảy ra vào cuối năm có thể dẫn tới sản lượng hồ tiêu Việt Nam năm 2024 sẽ giảm so với năm 2023.

Sản lượng hồ tiêu toàn cầu vụ 2024 ước tính cũng sẽ giảm khi dự báo từ các nước sản xuất đều giảm. Tuy nhiên, theo Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), mức giảm này vẫn thấp hơn so với mức giảm nhu cầu tiêu thụ toàn cầu nên dự báo giá hồ tiêu sẽ khó tăng liên tục trong dài hạn. Cụ thể, ngoại trừ Trung Quốc, dự báo nhu cầu tiêu thụ sắp tới của các nước trên thế giới có thể sụt giảm do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế đến từ xung đột địa chính trị tại một số khu vực. Đồng thời, tác động cuộc chiến Israel - Hamas cũng sẽ ảnh hưởng lên giá dầu mỏ, điều này sẽ càng làm cho tình hình kinh tế thế giới càng lâm vào suy thoái, sức mua khả năng sẽ giảm trong thời gian tới.

Theo dự báo của Công ty Simexco, trong năm tới, sản lượng hồ tiêu có thể giảm đến 15% do giảm diện tích, do thời điểm hồ tiêu ra hoa gặp thời tiết bất lợi và nhiều diện tích bị chuyển sang trồng sâu riêng. Đáng chú ý, theo các DN, mặc dù nhu cầu vẫn có nhưng do tình hình chiến tranh, lạm phát, lãi suất và một phần do tồn kho vẫn còn nên người mua còn chần chừ, lưỡng lự. Năm nay cũng là năm đầu tiên nhiều DN bị giảm đơn hàng cả năm.

Tại cuộc họp ban chấp hành VPA quý 3/2023 mới đây, các DN cho rằng VPA cần thực hiện khảo sát về tình hình phát triển sầu riêng hiện nay để đánh giá diện tích chuyển đổi từ hồ tiêu sang cây sầu riêng cũng như cây trồng khác. Việc phát triển hồ tiêu và cà phê bền vững bị mâu thuẫn với phát triển sầu riêng bền vững vì mã số vùng trồng của sầu riêng phải trồng chuyên canh. Theo đó, nên có ý kiến với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để đảm bảo tính bền vững cho hồ tiêu Việt Nam.

Bên cạnh đó, các DN cũng mong muốn VPA có chiến lược sắp xếp hỗ trợ các DN liên kết với nông dân để thực hiện truy xuất nguồn gốc. Vì trong tương lai nếu DN không liên kết với nông dân sẽ không thể đáp ứng yêu cầu thị trường và tồn tại phát triển được.

Đặc biệt, quy định của EU về phá rừng, nguy hại tới rừng trước mắt áp dụng cho 6 ngành hàng: cà phê, đậu nành, gỗ, gia súc, ca cao, cao su, sắp tới có thể sẽ áp dụng cho hồ tiêu. Do đó, các DN cho rằng VPA cần có sự chuẩn bị trước cho quy định này. EU sắp tới yêu cầu xuất xứ nguồn gốc vùng trồng từ kinh độ và vĩ độ, quyền phụ nữ và trẻ em, trách nhiệm giải trình của người mua tại châu Âu. Việt Nam nhập khẩu từ Brazil rất nhiều, nếu xét từ thời điểm truy xuất 12/2020 thì diện tích hồ tiêu của Brazil vẫn chạm tới ngưỡng phá rừng, nguy hại rừng. VPA cần chuẩn bị hồ sơ để hỗ trợ DN khai báo cho phù hợp khi có yêu cầu.

Về vấn đề giảm phát thải, Việt Nam cam kết cắt giảm 30% trong năm 2030 và về Net Zero vào năm 2050. Theo đó, cần có sự chuẩn bị trước bao gồm sắp xếp hoạt động nhà máy và vườn trồng trong chuỗi bền vững để vừa bảo đảm việc tuân thủ và đáp ứng các yêu cầu, quy định mà Chính phủ đang trong quá trình xây dựng cũng như giúp đem lại thêm thu nhập cho người dân nếu sản phẩm đạt chứng chỉ.

Theo Thương Hiệu Và Sản Phẩm