Bộ NN-PTNT từ chối 3 đề xuất xin chuyển đổi đất rừng làm dự án

Ngày 16/11, Bộ NN-PTNT đã có 3 văn bản gửi UBND các tỉnh Ninh Bình, Quảng Nam, Bình Thuận để trả lời về việc các tỉnh này đề nghị được chuyển mục đích sử dụng rừng nhằm thực hiện các dự án khác nhau liên quan đến  nhà máy điện gió, làm đường giao thông, khai thác mỏ đá vôi.

Theo Bộ NN-PTNT, ngày 23/10, UBND tỉnh Bình Thuận có tờ trình về việc xin chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện dự án Dự án Nhà máy điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV.

Về tên gọi dự án, Bộ NN-PTNT cho biết, tại các văn bản trước đó của Thủ tướng, Cục Điện lực và năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương), Tổng cục Môi trường (Bộ TN-MT), UBND tỉnh Bình Thuận đều xác định tên gọi là “Dự án Nhà máy điện gió Hòa Thắng 1.2”. Nghị quyết 69 (30/5/2018) của Chính phủ về điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016- 2020) tỉnh Bình Thuận phân bổ chỉ tiêu cho dự án Điện gió Hòa Thắng 1.2 với diện tích 60 ha tại huyện Bắc Bình.

Như vậy, tên gọi “Dự án Nhà máy điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV” ghi trong tờ trình của UBND tỉnh Bình Thuận là không thống nhất với tên gọi tại các văn bản nêu trên.

Về quy mô dự án, tại tờ trình UBND tỉnh Bình Thuận xác định dự án được thực hiện trên quy mô 45,41 ha, tuy nhiên, mới nêu thông tin về 28,52 ha rừng tự nhiên, phần diện tích còn lại chưa có thông tin cụ thể và chưa thống nhất với diện tích nêu trong Báo cáo kết quả điều tra, đánh giá hiện trạng rừng nằm trong dự án Nhà máy Điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV.

Nghị định số 83 có hiệu lực từ ngày 15/7/2020. Tuy nhiên, báo cáo kết quả điều tra, đánh giá hiện trạng rừng nằm trong dự án Nhà máy Điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV gửi kèm hồ sơ dự án thực hiện tháng 3/2019, nên chưa đáp ứng quy định tại Nghị định số 83.

Bản đồ hiện trạng rừng và đất lâm nghiệp công trình Nhà máy điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV, tỉ lệ 1:2000 gửi kèm hồ sơ dự án không thể hiện rõ hiện trạng tổng thể khu vực dự án, không thể hiện thời điểm lập bản đồ hiện trạng rừng.

Theo Thứ trưởng Thường trực Bộ NN-PTNT Hà Công Tuấn, thời gian qua, biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết cực đoan, thiên tai diễn ra ngày càng phổ biến, gây ra lũ lụt, sạt lở đất nghiêm trọng ở một số địa phương, cướp đi sinh mạng của nhiều người. Dù chưa có kết luận chính thức về nguyên nhân, nhưng dư luận, các chuyên gia đang đặt vấn đề có ảnh hưởng của việc giảm diện tích rừng tự nhiên, do chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện các dự án đã làm thay đổi đặc tính tự nhiên, tính bền vững của tự nhiên.

Do đó, Thứ trưởng Hà Công Tuấn đề nghị, UBND tỉnh Bình Thuận cân nhắc cẩn trọng trong đề xuất chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên, đặc biệt đối với rừng phòng hộ là rừng tự nhiên, cũng như các hoạt động tác động vào làm thay đổi cân bằng sinh thái tự nhiên khu vực ven biển.

"Vì những lý do nêu trên, nên hồ sơ trình chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng của dự án Nhà máy Điện gió Hòa Thắng 1.2 và đường dây đấu nối 110kV theo Tờ trình số 4141/TTr-UBND ngày 23-10-2020 chưa đủ điều kiện xem xét, thẩm định trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện dự án", văn bản của Bộ NN-PTNT khẳng định.

Trước đó, vào ngày 26/10, UNND tỉnh Quảng Nam có tờ trình gửi Bộ NN-PTNT đề nghị xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện dự án đường giao thông đến vùng phát triển sâm Ngọc Linh, tuyến Măng Lùng - Đăk Lây, huyện Nam Trà My và kèm theo hồ sơ dự án.

Sau khi xem xét, Bộ NN-PTNT cho biết trong hồ sơ dự án kèm theo UBND tỉnh Quảng Nam chưa làm rõ được diện tích rừng tự nhiên đề nghị quyết định chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng của dự án thuộc phân khu nào của Khu dự trữ thiên nhiên Ngọc Linh. Do vậy Bộ NN-PTNT chưa có cơ sở để xác định dự án có thuộc tiêu chí xác định dự án được chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên theo Nghị định số 83/2020/NĐ-CP hay không.

Đồng thời, trong văn bản trả lời UBND tỉnh Quảng Nam, Bộ NN-PTNT cho biết thêm, theo quy định tại Nghị định số 18/2015/NĐ-CP ngày 14-2-2015 của Chính phủ về quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường thì:

"Dự án có sử dụng đất của vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên; dự án có sử dụng từ 1 ha đất trở lên của khu di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia, từ 5ha của khu di sản thế giới hoặc khu danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng cấp quốc gia; từ 10ha đất trở lên của khu dự trữ sinh quyển... Dự án có lấn biển từ 20ha trở lên; dự án có sử dụng đất rừng phòng hộ hoặc đất rừng đặc dụng từ 20ha trở lên, đất rừng tự nhiên từ 100ha trở lên. Dự án có sử dụng từ 10ha đất trồng lúa trở lên" thuộc danh mục các dự án thuộc trách nhiệm thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động của Bộ TN-MT.

Bộ NN-PTNT nêu rõ: "Như vậy, UBND tỉnh Quảng Nam có Quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường Dự án là không phù hợp về thẩm quyền".

Bộ NN-PTNT đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam cân nhắc cẩn trọng trong đề xuất chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên, đặc biệt đối với rừng đặc dụng là rừng tự nhiên, cũng như các hoạt động tác động vào làm thay đổi cân bằng sinh thái tự nhiên khu vực miền núi của địa phương.

Đối với tỉnh Ninh Bình, vào ngày 30/10 vừa qua, UBND tỉnh đã có tờ trình số 131/TTr-UBND gửi Bộ NN-PTNT về việc quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện Dự án đầu tư công trình khai thác mỏ đá vôi làm nguyên liệu sản xuất xi măng cho dây chuyển hai nhà máy xi măng Duyên Hà và hồ sơ dự án kèm theo.

Trong tờ trình này, UBND tỉnh Ninh Bình đề nghị chuyển đổi mục đích sử dụng của 38,17ha rừng tự nhiên thuộc quy hoạch rừng phòng hộ để thực hiện dự án đầu tư công trình khai thác mỏ đá vôi.

Tuy nhiên sau khi xem xét, Bộ NN-PTNT nhận thấy dự án không đúng với tiêu chí xác định dự án được chuyển mục sử dụng rừng tự nhiên sang mục đích khác.

Theo Bộ NN-PTNT, từ năm 2017 đến nay, có 3.630 dự án đề nghị chuyển mục đích sử dụng rừng với tổng diện tích đề nghị là 183.740 ha, trong đó có 39.130 ha rừng tự nhiên. Tuy nhiên, đến nay, Thủ tướng Chính  phủ mới chỉ xem xét chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng với 133 dự án, với diện tích 3.325 ha, trong đó có 1.581 ha rừng tự nhiên.

Hà Linh

Theo Tạp chí Kinh tế Môi trường