Cần một ban quản lý khu di sản chung Hạ Long – Cát Bà

Theo đánh giá của các chuyên gia trong Liên minh Vịnh Hạ Long - Cát Bà, mỗi ngày, tổng lượng nước thải từ các tàu du lịch tại Hạ Long thải ra lên tới 502m3/ngày… là những nguy cơ đang gây ảnh hưởng trực tiếp đến Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long – Cát Bà.

Mới đây, tại Hải Phòng, Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) đã tổ chức cuộc họp cấp Lãnh đạo sáng kiến Liên minh Hạ Long - Cát Bà, liên quan đến tiến độ chuẩn bị hồ sơ tái đề cử Di sản Thiên nhiên Thế giới mở rộng bao gồm Vịnh Hạ Long và Quần đảo Cát bà; quản lý du lịch cũng như các khuyến nghị về rác thải tại di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long - Cát Bà.

Ông Nguyễn Anh Tuân - Ban Quản lý Di sản thiên nhiên quần đảo Cát Bà cho biết, Hải Phòng đã hoàn thành hồ sơ khoa học đề xuất đề cử Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long mở rộng sang quần đảo Cát Bà theo 4 tiêu chí: địa chất, địa mạo, đa dạng hệ sinh thái, đa dạng giống loài. Dự kiến trong năm 2019, thành phố sẽ hoàn thành toàn bộ hồ sơ để trình các cấp cao hơn. Đầu năm 2020 sẽ trình UNESCO.

Tuy nhiên, không thể nhìn quá trình đề cử, tái đề cử di sản chỉ với một danh hiệu là tấm vé giúp thu hút mọi người đến, giúp chúng ta có nhiều tiền hơn. Bởi bản chất thực sự của vấn đề đó là để bảo tồn, giúp chúng ta giữ được động lực trong phát triển lâu dài.

Muốn bảo tồn được nguyên vẹn các giá trị của di sản thiên nhiên, để phát huy các giá trị này phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội thì công tác bảo vệ môi trường phải được chú trọng và quan tâm hàng đầu.

Theo ý kiến của các chuyên gia, hiện tại những giá trị về địa chất của Di sản chưa bị đe dọa. Nhưng nếu lượng khách du lịch ngày càng gia tăng, thì có thể thời gian tới việc quản lý du lịch cũng như quản lý rác thải chưa thực sự hiệu quả chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến di sản.

Theo báo cáo của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), top 5 vật được thu gom nhiều nhất tại Áng tháng 8/2017 thì phao xốp chiếm tới chiếm 80%; nhựa cứng không xác định chiếm 5%; nhựa cứng chai lọ đồ uống chiếm 3%, túi nilông chiếm 3%, dây thừng chiếm 3%. Đến tháng 6/2018, tại Áng Dù, loại rác thải phao xốp giảm xuống còn 70%; nhựa cứng chai lọ đồ uống chiếm 11%; nhựa cứng nắp chai chiếm 7%, màng bọc thực phẩm nhựa chiếm 7%, nhựa cứng không xác định chiếm 2%.

Đáng nói, theo Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), hầu hết rác trôi nổi trên mặt vịnh Hạ Long không thể tái chế. Mỗi chiến dịch dọn rác trên vịnh Hạ Long, do tổ chức này thực hiện nhiều năm qua, trong phạm vi nhỏ và trong thời gian ngắn nhưng gom được hàng tấn rác. Trong đó, năm 2017, chiến dịch được thực hiện tại khu vực bãi Áng Dù (thuộc Vịnh Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh), trong phạm vi 1,7km, nhưng chỉ vòng 3,5 giờ, 112 tình nguyện viên vợt được gần 2,5 tấn rác.

Theo các nhân viên Ban quản lý vịnh Hạ Long, cứ mỗi lần thủy triều dâng cao, gió từ phía Cát Bà thổi sang vịnh Hạ Long trắng phao xốp.

Ông Hoàng Trung Cường - Phó Chủ tịch UBND huyện Cát Hải, TP.Hải Phòng cho biết, hiện nay thực trạng nuôi cá lồng bè tại Cát Bà đa phần đều tự phát nên đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến dòng chảy, tích tụ ô nhiễm dẫn tới sự cố môi trường, thiếu hụt ôxi trong nước đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường Cát Bà.

Vì vậy, cần thiết phải có một cơ chế quản lý đồng bộ giữa Hải Phòng và Quảng Ninh về vấn đề ô nhiễm, nhất là chất thải rắn và ô nhiễm nước. Việc xác định ranh giới của Di sản Thiên nhiên thế giới mở rộng, bao gồm vịnh Hạ Long và quần đảo Cát Bà cần phải được thực hiện cùng công tác quản lý và quy hoạch chặt chẽ nhằm đảm bảo không có thêm những tác động gây ảnh hưởng đến cảnh quan thiên nhiên thế giới. Quảng Ninh, Hải Phòng cần có một Ban quản lý khu di sản chung để đủ mạnh làm tốt công việc bảo tồn giá trị độc đáo và giải quyết các thách thức về môi trường di sản vịnh Hạ Long Cát Bà.

Sáng kiến Liên minh Vịnh Hạ Long - Cát Bà được khởi xướng vào năm 2014, do Cơ quan Phát triền Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ, nhằm xây dựng cơ chế hợp tác giữa nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương, để cùng thúc đẩy các hoạt động bảo tồn, bảo vệ môi trường tại vịnh Hạ Long và quần đảo Cát Bà.