Chiến thắng ma túy – Hành trình gian nan và vất vả

Từ gần 20 năm trước, tội phạm và tệ nạn ma túy tại địa bàn tỉnh Sơn La đã trở thành “điểm nóng” tại vùng Tây Bắc. Hai bản Lũng Xá và Tà Dê thuộc xã Lóng Luông, huyện Mộc Châu đã được gọi bằng nhiều tên gọi khác nhau như: “thủ phủ ma túy”, “thánh địa ma túy” đủ để nói lên tính phức tạp ở địa bàn này.

Với địa hình phức tạp, rừng núi hiểm trở, dân cư thưa thớt, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số với trình độ dân trí thấp và nằm sát biên giới Việt – Lào… nên bọn tội phạm ma túy đã “chọn” 2 bản Lũng Xá và Tà Dê làm sào huyệt để hoạt động.

Đã có một thời, chúng tổ chức mua bán ma túy một cách công khai, trắng trợn tại Lóng Luông. Chúng còn sử dụng người già, trẻ em, phụ nữ ở những khu vực đầu cuối các đường vào bản, lên nương để làm tai mắt, cảnh giới báo tin mỗi khi phát hiện người lạ vào bản để đối tượng truy nã lẩn trốn lên rừng.

Tháng 6/2018, hơn 300 cán bộ, chiến sĩ cùng ít nhất 7 xe bọc thép và nhiều phương tiện đặc chủng đã được Bộ Công an huy động đến bản Tà Dê tham gia kế hoạch đặc biệt truy bắt Nguyễn Thanh Tuân (34 tuổi), Nguyễn Văn Thuận (35 tuổi) - hai kẻ trốn truy nã đang cầm đầu các đường dây buôn bán ma tuý xuyên quốc gia.

Hai tên tội phạm này sau đó đã bị tiêu diệt, nhiều đàn em đệ tử cũng lần lượt sa lưới, kể từ đó bình yên mới trở lại với  Lóng Luông. Khó có thể kể hết những vất vả và cả sự hi sinh của các lực lượng chức năng trong suốt nhiều năm trời để “sắc đào lại nở tươi sau làn khói súng” ở “thủ phủ ma túy” khét tiếng Tây Bắc này.

Cách Lóng Luông không xa là 2 xã Hang Kia và Pà Cò thuộc huyên Mai Châu (Hòa Bình). Đây cũng là “điểm nóng” nhức nhối về ma túy kéo dài nhiều năm trời ở vùng cửa ngõ Tây Bắc. Hang Kia, Pà Cò hôm nay đã phủ một màu xanh bình yên của mận, của đào nhưng hẳn vẫn chưa ai quên được vụ vây bắt tên trùm tội phạm ma túy nguy hiểm Vàng A Khua trú tại xã Hang Kia đã khiến 3 chiến sỹ công an ngã xuống. Nhắc lại để thấy rằng, để xóa được những “thánh địa ma túy” này, chúng ta đã phải mất mát rất nhiều.

Ngoài Sơn La và Hòa Bình, Nghệ An cũng từng được nhắc đến với những “thủ phủ ma túy” ở bản Xốp Mạt, xã Lượng Minh, huyện Tương Dương. Bên dòng sông Nậm Nơn hiền hòa, cách đỉnh núi Pu Lôm không xa, bản Xốp Mạt từng là địa danh mà mỗi khi nhắc đến ai cũng rùng mình sợ hãi.

Khoảng 20 năm về trước, khi “cơn lốc” ma túy tràn về, chẳng mấy chốc bản làng bỗng xơ xác “chỉ toàn đàn bà, trẻ em... và con nghiện”. Ngày đó tại Xốp Mạt mua ma túy còn dễ hơn mua gạo, gần 100% đàn ông Xốp Mạt đều trở thành người buôn bán, vận chuyển và con nghiện. Người dân, đặc biệt là đàn ông đã bị cuốn vào cơn lốc ma túy để rồi nơi đây đã được gắn với cái tên đầy xót xa “bản không chồng” hay “bản vắng đàn ông”.

Bản Xốp Mạt giờ đã về nơi định cư mới, cũng không có con nghiện mới. Từ “bản ma túy”, Xốp Mạt đã được công nhận và đón danh hiệu “Làng Văn hóa”. Để xóa được “điểm nóng” này lực lượng chức năng cũng phải mất rất nhiều thời gian, công sức. Hành trình “chiến thắng ma túy” vô cùng gian nan và vất vả.

Mới đây, nhân Tháng hành động toàn dân phòng, chống ma tuý (tháng 6), Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện - Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma tuý (C04), Bộ Công chia sẻ với báo giới: Tội phạm ma túy trên thế giới, khu vực và trong nước vẫn tiếp tục diễn biến rất phức tạp với phương thức, thủ đoạn rất mới.

Ở Việt Nam, do chịu tác động của tình hình ma túy trên thế giới và trong khu vực, trực tiếp là khu vực Tam giác vàng nên tình hình tội phạm ma túy tiếp tục diễn biến rất phức tạp trên các tuyến, địa bàn trọng điểm.

Các đối tượng đã lợi dụng hình thức chuyển phát nhanh và ký gửi hàng hóa, quà biếu phi mậu dịch bằng tuyến đường hàng không để gửi hàng hóa có ngụy trang cất giấu ma túy rất tinh vi từ các nước Châu Âu (Hà Lan, Pháp, Đức, Czech, Bỉ…) về Việt Nam tiêu thụ trong nước và đi các nước tiêu thụ.

Tuyến đường biển tiếp tục diễn biến phức tạp trong thời gian qua, với phương thức, thủ đoạn nổi lên là các tổ chức tội phạm người nước ngoài câu kết với người Việt Nam, Lào, Philippines... mở các công ty "bình phong" xuất nhập khẩu hàng hóa tại Việt Nam.

Chúng cất giấu ma túy vào trong container lẫn với các loại hàng hóa xuất nhập khẩu như: Đá granit, hạt nhựa, loa thùng, thiết bị điện tử, máy cẩu từ tính, máy ép bao bì... Sau đó, lợi dụng cơ chế thông thoáng của hải quan trong xuất, nhập khẩu (hưởng ưu đãi “luồng xanh”), vận chuyển ra nước ngoài. Gần đây, xuất hiện tình trạng ma túy trôi dạt vào bờ biển một số tỉnh ven biển miền Trung và vùng biển giáp ranh giữa Việt Nam - Campuchia - Thái Lan.

Trên tuyến Tây Bắc, thời gian qua, các lực lượng chức năng tập trung đấu tranh, trấn áp mạnh. Song tội phạm ma túy có xu hướng chuyển dịch vào khu vực miền Trung và phía Nam nhưng gần đây có dấu hiệu phức tạp trở lại…

Đáng báo động, đã xuất hiện tình trạng tội phạm ma túy lợi dụng không gian mạng Internet để hướng dẫn điều chế và mua bán trái phép chất ma túy. Các đối tượng đưa các chất ma túy vào các loại hàng hóa, thực phẩm như bánh kẹo, nước uống với hình thức hấp dẫn rồi rao bán trên mạng, nhắm đến các đối tượng trẻ tuổi, chủ yếu là thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên.

Theo thống kê chưa đầy đủ, hiện nay, toàn quốc có trên 235.000 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, đây là “nguồn cầu” tiêu thụ ma túy rất lớn. Để “chiến thắng” ma túy, bên cạnh công tác đấu tranh, tuyên truyền, việc bổ sung những kiến thức và kỹ năng phòng chống ma túy là rất cần thiết.

Mới đây, Viện Nghiên cứu Tâm lý người sử dụng ma túy PSD đã nghiên cứu và phát triển Bộ tài liệu “Kỹ năng Phòng Chống Ma Tuý" dành cho học sinh, sinh viên, phụ huynh và cán bộ quản lý giáo dục. Sự ra đời của bộ tài liệu được xem như là một bộ công cụ, giải pháp hữu hiệu, căn cơ nhất để giúp nâng cao nhận thức và trang bị các kỹ năng, góp phần chung tay cùng cộng đồng đẩy lùi tệ nạn ma túy.