Ngân hàng có sẵn sàng giảm lợi nhuận để giảm lãi suất cho vay?

Mặt bằng lãi suất cho vay trên thị trường thời gian quan đã có bước giảm rõ rệt. Nhưng với nhiều thuận lợi đang hiện hữu, dường như dư địa để các ngân hàng thương mại giảm thêm lãi suất là vẫn còn. 

LÃI SUẤT CHO VAY GIẢM CHẬM - NIM CAO KỶ LỤC

Tại một báo cáo gần đây, Công ty Chứng khoán SSI cho biết, lãi suất tiền gửi đã giảm tổng cộng 200 - 250 điểm phần trăm trong năm 2020 trong đó mạnh nhất là quý 3/2020.

Sang đến quý 1/2021, SSI ghi nhận một số điều chỉnh tăng/giảm từ 10 - 40 điểm phần trăm tại một số ngân hàng thương mại (tập trung vào các kỳ hạn ngắn và khách hàng cá nhân) nhưng hầu hết giữ nguyên mức lãi suất tiền gửi ở mức 3 - 4%/năm với kỳ hạn dưới 6 tháng, 3,5 - 5,5%/năm với kỳ hạn 6 đến dưới 12 tháng và 4,6 - 6%/năm với kỳ hạn 12 tháng trở lên.

Dù lãi suất tiền gửi giảm sâu xuống mức thấp chưa từng có nhưng SSI cho biết, huy động của các ngân hàng thương mại vẫn rất khả quan, cùng với đó là sự sụt giảm của cầu tín dụng khiến cho chênh lệch tiền gửi - tín dụng từ đầu năm 2020 đến này giãn khá rộng.

 

Theo thông tin từ Tổng cục Thống kê, tính đến 19/3/2021, tăng trưởng tín dụng là 1,47% so với đầu năm, cao hơn mức tăng trưởng 0,54% của tiền gửi.

Bên cạnh sự dịch chuyển của dòng tiền sang các kênh đầu tư khác ngoài tiền gửi, các ngân hàng thương mại có thể đã chủ động giảm huy động để thu hẹp chênh lệch với dư nợ cho vay để đảm bảo mức sinh lời của ngân hàng.

Việc lãi suất cho vay đã giảm từ 1 - 1,5% chậm hơn mức giảm của lãi suất tiền gửi (2 - 2,5%) trong năm 2020, đã khiến biên lãi ròng (NIM) của hầu hết các ngân hàng thương mại đã tăng rất mạnh trong nửa cuối năm 2020 và hiện ở mức cao lịch sử, khoảng 4%.

VI MÔ ỔN ĐỊNH

Được biết, các ngân hàng trung ương các nước trong khu vực ASEAN (Thái Lan, Singapore, Indonesia, Malaysia…) đều tăng tốc độ mở rộng cung tiền rất mạnh kể từ tháng 3/2020 đến nay nhưng Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vẫn duy trì tốc độ tăng cung tiền M2 ổn định ở quanh mức 13%-14% so với cùng kỳ năm trước, phù hợp với mức tăng trưởng tín dụng.

Để đối phó với dịch bệnh, Ngân hàng Nhà nước đã có 3 lần cắt giảm lãi suất điều hành và trần lãi suất cho vay, tiền gửi ngắn hạn trong năm 2020 nhưng không bơm tiền thêm trên thị trường mở. Lượng tiền bơm ra thị trường trong năm 2020 chủ yếu thông qua giao dịch mua vào ngoại tệ để gia tăng dự trữ ngoại hối.

Sang năm 2021, giao dịch ngoại tệ với Ngân hàng Nhà nước chuyển sang mua kỳ hạn và có thể hủy ngang. Tính từ đầu năm đến nay, lượng tiền bơm ròng qua thị trường mở và kênh ngoại tệ đều bằng 0.

"Chính sách tiền tệ của Việt Nam vẫn rất thận trọng và mang tính chất ổn định cao", nhóm nghiên cứu tại SSI nhận định.

Báo cáo của SSI cũng cho biết thêm về lạm phát, CPI tháng 3 giảm -0,27% so với tháng trước và có nghĩa là CPI bình quân chỉ tăng 0,29% so với cùng kỳ năm ngoái. Lạm phát cơ bản cũng giảm -0,12% so với tháng trước và lạm phát tổng thể chỉ tăng 0,67% theo năm.

Do đó, SSI ước tính CPI cuối năm 2021 có thể tăng 4,07% so với cuối năm 2020 nhưng mức CPI trung bình cả năm 2021 sẽ chỉ tăng 2,89% so với năm trước, là mức chưa đáng lo ngại.

Bên cạnh đó, bất chấp sự bùng phát của Covid-19, tăng trưởng GDP thực tế trong quý 1/2021 là 4,48%, phù hợp với ước tính trước đó của Chính phủ với giả định kiểm soát tốt dịch bệnh. Giải ngân vốn FDI đang phục hồi tốt, hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu tăng trưởng ấn tượng (lần lượt 22% và 26,3%).

SSI kỳ vọng tăng trưởng GDP so với cùng kỳ của quý 2/2021 sẽ là đỉnh của năm 2021 và sau đó sẽ bình thường hóa từ nửa cuối 2021, đạt mức 6-6,5% trong cả năm 2021 và 7% năm 2022.

LÃI SUẤT CHO VAY SẼ GIẢM THÊM?

Như vậy, với việc vĩ mô ổn định và có thể hỗ trợ duy trì mặt bằng lãi suất huy động thấp, SSI cho rằng, các ngân hàng thương mại sẽ có cơ sở để giảm thêm lãi suất cho vay cho khách hàng bằng cách thu hẹp NIM về mức thông thường là 3,5%.

Thực tế, trong quý 1/2021, ngoài VCB áp dụng giảm lãi suất cho toàn bộ dư nợ bị ảnh hưởng bởi Covid trong 3 tháng, BIDV triển khai gói tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ kéo dài đến 30/9/2021, một số ít ngân hàng thương mại cổ phần cũng điều chỉnh giảm lãi suất cho vay từ 10-40 điểm phần trăm nhưng chỉ với thời gian ưu đãi trong 6-12 tháng đầu, biên lãi suất cộng thêm để tính lãi các kỳ sau đó không thay đổi. Lãi suất cho vay ở hầu hết các ngân hàng thương mại vẫn ổn định so với thời điểm cuối năm 2020.

“Mặt bằng lãi suất tiền gửi vẫn tiếp tục ổn định trong hầu hết quý 2/2021 nhưng có thể nhích tăng từ 30-50 điểm % trong nửa cuối năm 2021. Lãi suất cho vay đối một số lĩnh vực ưu tiên có thể điều chỉnh giảm nhẹ ở một số ngân hàng nhưng về cơ bản mặt bằng lãi suất chung sẽ vẫn ổn định”, SSI nêu.

Liên quan đến vấn đề điều hành lãi suất trong thời gian tới, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, việc điều hành chính sách lãi suất trong thời gian tới vẫn trên quan điểm trước hết là tạo sự ổn định, hiện nay đang ổn định và duy trì sự ổn định này đối với cả lãi suất huy động và cho vay.

Tuy nhiên, cũng phải cảnh giác với những dấu hiệu tác động của kinh tế thế giới (như giá nguyên liệu được dự đoán tăng 30% trong năm nay) hoặc một số lĩnh vực khác, kể cả việc dịch chuyển giữa các dòng vốn từ thị trường tiền tệ sang thị trường trái phiếu, thị trường vốn hoặc thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản… để điều hành chính sách lãi suất một cách hợp lý.

“Nếu bối cảnh tích cực thì chúng tôi sẽ tiếp tục giảm lãi suất. Mặt khác cũng tiếp tục yêu cầu các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí, tạo điều kiện giảm tiếp lãi suất cho vay cho các doanh nghiệp, trước hết là những tháng đầu năm”, Phó Thống đốc nhấn mạnh.