Nghệ An: Tàu cá “cát cứ” cảng biển quốc tế Cửa Lò

Doanh nghiệp “than trời”

Cảng Cửa Lò là cảng tổng hợp quốc tế, đầu mối khu vực loại 1, phục vụ việc vận chuyển hàng hóa nội địa, xuất nhập khẩu hàng hóa cho các tỉnh trong khu vực và nước bạn Lào. Đặc thù là cảng biển quốc tế, nằm trên tuyến đường giao thông hàng hải quốc tế, là đầu mối giao thông vận tải của khu vực Bắc Trung Bộ nên vừa qua, Bộ Giao thông Vận tải đã đầu tư 390 tỷ đồng nạo vét, nâng cấp luồng cho tàu biển 10.000 – 15.000 DWT đầy tải vào cảng Cửa Lò, các loại tàu 20.000 tấn giảm tải đã có thể vào cảng tiếp nhận và chuyển giao hàng hóa. Điều kiện tự nhiên thuận lợi cùng cơ sở vật chất được đầu tư bài bản . Mỗi năm, cảng Cửa Lò có thể tiết nhận vài trăm nghìn con tàu nội địa và quốc tế “ăn và trả” hàng với sản lượng hàng hóa lớn. Mang lại nguồn thu lớn hơn nữa cho tỉnh nhà, góp phần xây dựng Thị xã Cửa Lò phát triển hơn nữa nếu không có tình trạng các tàu cá “cát cứ” mất cầu cảng.

Theo lãnh đạo Công ty CP Cảng Nghệ Tĩnh, từ những năm 2000, Cửa Lò chỉ có 4 chiếc tàu đánh cá lớn của ngư dân neo đậu, nhưng từ khi hoạt động chuyển đổi đánh bắt của ngư dân từ vùng lộng ra vùng khơi thì số tàu có công suất lớn đang ngày một gia tăng. Theo thống kê đến nay, tại hạ lưu cầu cảng số 4 và thượng lưu của cầu 3 thường xuyên có gần 50 tàu cá lớn và hơn 20 tàu cá nhỏ có công suất từ 250CV đến 600CV neo đậu, trao đổi sản phẩm đánh bắt, tiếp nhận nguyên liệu, thực phẩm...

Tàu hàng và tàu cá chén chúc neo đậu

Thực trạng tàu cá ra vào tự do, neo đậu, chiếm dụng trái phép cầu Cảng Cửa Lò ngày càng có chiều hướng diễn biến phức tạp đã gây mất an ninh trật tự, an toàn hàng hải, ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác sản xuất kinh doanh của cảng, của doanh nghiệp xuất nhập khẩu qua cảng và sự phát triển kinh tế của tỉnh Nghệ An; đồng thời làm xấu đi hình ảnh Cảng Cửa Lò trong mắt chủ tàu, chủ hàng bạn bè quốc tế. Trước thực trạng đó công ty CP Cảng Nghệ Tĩnh đã nhiều lần “cầu cứu” lên các các sở như Công Thương, sở NN- PTNT, sở GTVT, UBND Thị xã Cửa Lò, UBND tỉnh Nghệ An, Cục hàng hải và Bộ GTVT.

Theo phản ánh của lãnh đạo Cảng Cửa Lò, thời gian gần đây số lượng, mức độ, tần suất tàu cá vi phạm ngày càng gia tăng và chủ tàu còn có biểu hiện chống đối. Điển hình như vụ tàu cá nằm chiếm ngay trên luồng vào ra cảng từ 13h chiều ngày 19/7/2018 cho đến 15h chiều ngày 20/7/2018 gây ách tắc các tàu hàng ra vào cảng; hay như ngày 20/01/2018, tàu cá thả dây neo ngay vị trí hạ lưu cầu cảng số 4 làm cuốn vào chân vịt tàu container Phúc Khánh khi cập cảng khiến cho chủ tàu và Cảng Cửa Lò phải mất rất nhiều thời gian và công sức mới có thể xử lý được sự cố nêu trên. Các tàu ca của bà con ngư dân không chi neo đậu ở cầu cảng cụ, mà họ con ngang nhiên đậu ở cầu cảng số 5. Cầu cảng được đầu tư xây dựng và vận hành cách đây một năm.

Được biết bến cảng số 5 Cảng Cửa Lò do Công ty TNHH Cảng Cửa Lò phối hợp cùng Cảng Nghệ Tĩnh đầu tư đã hoàn thành và đưa vào khai thác từ gần 1 năm nay. Tuy nhiên, hiện nay, các xe ra - vào để tiếp nhận hàng đều phải đi vòng qua bến số 1, số 2, số 3, số 4 của cảng Cửa Lò. Điều này rất mất an toàn giao thông bởi đường vào bến số 5, số 6 đã được quy hoạch riêng.  Theo quy hoạch từ 2005, đường vào bến cảng số 5 (cảng Cửa Lò) là tuyến đường rộng 36 m, theo đó sẽ di dời 105 hộ dân nằm trước văn phòng Cảng Cửa Lò. Tuyến đường này nối ra Quốc lộ 46. Tuy nhiên, đến nay, quy hoạch này chưa được thực hiện gây khó cho nhà đầu tư. Ngoài ra, cảng mới này cũng bị hàng chục tàu cá ngang nhiên vào neo đậu, tiếp dầu, nước, ngư lưới cụ, mua bán hải sản… hệt như cảng cá chuyên dùng. Đáng nói hơn, hiện không chỉ tàu của ngư dân địa phương mà có cả tàu của các tỉnh khác cũng ngang nhiên vào cảng mua bán hải sản khiến công tác khai thác cảng này càng rơi vào khó khăn.

Đạo diện Công ty TNHH Cảng Cửa Lò cho biết: Chúng tôi đầu tư 400 tỷ đồng vào xây dựng bến cảng, tiến hành nạo vét luồng hàng hải, đảm bảo cho tàu 3 vạn tấn cập cảng. Tuy nhiên, bến số 5 hiện không thể khai thác hiệu quả vì bị tàu cá chiếm dụng và chưa mở được đường vào trực tiếp. Doanh nghiệp bị thiệt hại đơn, thiệt kép.

Trao đổi về vấn đề này ông Trần Đạt giám đốc Xí nghiệp xếp dỡ Cửa Lò (thuộc Công ty CP Cảng Nghệ Tĩnh), cho biết: “ Chưa có cảng nào mà tàu cá tranh chỗ neo đậu với tàu hàng như ở Cảng Cửa Lò cả. Có nhiều tàu nước ngoài, đặc biệt các tàu của các nước phát triển như EU, Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc họ không vào cảng này vì tình trạng mất an toàn hàng hải. Các chủ tàu cá đậu ở cảng, rồi họ sửa chữa, người dân ra vào thường xuyên nên việc hình hình an ninh trật tự cũng cực kỳ phức tạp. Chú thấy đó, cảng có đội bảo vệ gồm 20 người chia làm  ba ca, riêng việc nhắc nhở người dân không lại gần khu vực tàu hàng đang bốc dỡ cũng đủ mệt rồi. Nói chung là không thể để tình trạng này kéo dài thêm, doanh nghiệp thiệt đơn, thiệt kép, tỉnh nhà cũng mất đi nguồn thu để phát triển.”

 Dân bảo … đậu ở đâu

Nhóm PV chúng tôi ra cảng, để nghe ý kiến phản hồi về việc tàu cá neo đậu trái phép tại Cảng Cửa Lò.Có nhiều ý kiến, nhưng tất cả đều nhận thức họ biết sai khi neo đậu ở đây. Nhưng biết sai cũng phải đậu, bởi Cửa Lò chưa có cảng cá chuyên dụng, đặc biệt cảng dành cho tàu có công suất lớn đánh bắt xa bờ. họ cũng cho biết có cảng mới họ sẳn sang dời đi.

Được biết, UBND thị xã Cửa Lò đã triển khai xây dựng bến neo đậu tại phường Nghi Tân từ năm 2015, tuy nhiên cảng cá này thi công ì ạch do vướng mắc một số điểm; thiết kế của cảng cá lại không phù hợp với với điều kiện neo đậu của tàu xa bờ công suất lớn. Luồng vào cũng như khu neo đậu cảng cá này bị cạn so với mớn nước của tàu xa bờ. Vị trí cảng lại nằm cách xa khu vực hậu cần và ngư dân sinh sống nên tính khả thi sau khi cảng này đi vào hoạt động cũng đang được đặt dấu hỏi. Đến thời điểm này, do khó khăn về nguồn vốn nên hạng mục cầu của dự án trên vẫn chưa được xây dựng hoàn thiện.

Một vài hộ dân con nuôi thủy sản bằng lồng bè

Trao đổi về vấn đề này, đại diện Ban quản lý các dự án đầu tư xây dựng  thị xã Cửa Lò cho biết “ Đầu năm 2018, UBND tỉnh đã ra quyết định về việc phê duyệt, bổ sung dự án ; xây dựng bờ kè chống sạt lở bờ hữu sông Nam Cấm và nơi neo đậu tàu thuyền phòng chống thiên tai, phường Nghi Tân, Cửa Lò giai đoạn 2. Khi dự án này hoàn thành sẽ giải quyết tình trạng nêu trên” .

Còn trước mắt UBND thị xã đã chỉ đạo phường Nghi Tân, Nghi Thủy tăng cường công tác tuyên truyền để bà con ngư dân ra vào không làm ảnh hưởng đến hoạt động của Cảng quốc tế Cửa Lò. Đồng thời đẩy nhanh tiến độ thi công dự án Cầu và bến cá khu vực phường Nghi Tân để đảm bảo hoạt động đánh bắt cho bà con ngư dân như lời một vị lãnh đạo địa phương cho biết.

          Ngọc Giáp