Nhớ tết Mậu Thân trong lòng địch

Chiến sĩ Biệt động Sài Gòn

Tháng 2/1960, khi tròn 20 tuổi đang làm Bí thư Chi đoàn và được kết nạp Đảng hơn 1 tháng, Nguyễn Văn Nam có lệnh nhập ngũ vào lực lượng Công an vũ trang (nay là Bộ đội biên phòng), bảo vệ cơ quan Tỉnh ủy Bắc Giang. Kỷ niệm đầu đời không bao giờ quên, ngày 6/4/1961, anh được làm nhiệm vụ bảo vệ Bác Hồ. Buổi sáng sớm đó, khi thấy một ông lão quắc thước, bình dị trong bộ quần áo kaki bước ra từ xe ôtô, tươi cười vẫy tay chào mọi người, trong tiếng reo vang: “Bác Hồ”! Nhưng do phải làm nhiệm vụ, anh và đồng đội không thể ùa ra đón Bác, mà lặng lẽ nhìn ở khoảng cách khá gần khi Bác cùng đoàn đại biểu ra sân vận động nói chuyện với cán bộ và Nhân dân trong tỉnh. Sau đó, anh và đơn vị cơ động bảo vệ dọc tuyến đường 13, khi Bác về thăm xã Tân An, huyện Yên Dũng. Để thực hiện nhiệm vụ, Nguyễn Văn Nam được cử đi học lái xe, tham gia duyệt binh ở Quảng trường Ba Đình, nhân ngày quốc khánh 2/9.

Hơn 5 năm biệt phái ở Đại đội vận tải Vĩ tuyến 17, chuẩn bị cho kháng chiến chống Mỹ, Nguyễn Văn Nam lập được nhiều thành tích và được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba do đích thân Bác Hồ ký tặng.

Đầu năm 1966, Nguyễn Văn Nam được cử ra trường C500 (thuộc Công an vũ trang) để học các kỹ chiến thuật đặc công, tác chiến ở thành phố. Sau 9 tháng học tập anh được phong quân hàm Chuẩn úy và cuộc đời quân ngũ của anh bước sang một trang mới. Ngày 25/10/1966, anh cùng đơn vị hành quân đi Nam, tăng cường cho lực lượng an ninh của Trung ương Cục. Phiên hiệu đơn vị là N58 – R (Hải Yến) chỉ có 20 người. Đoàn hành quân bằng ô tô đến Nghệ An chuyển sang đi bộ theo đường dây 559.

Vượt gần 2.000 km, đầu năm 1967, đoàn N58 - R (Hải Yến) đến Ban an ninh miền ở Tây Ninh, giữa lúc Mỹ - Ngụy mở trận càn Gian-xơn-xi-ti (Junction City). Đơn vị phải tạm lánh sang Campuchia, rồi chia nhỏ để bổ sung cho các tỉnh thành. Nam và 4 người khác được điều về T4 (Sài Gòn - Gia Định) và được đồng chí Tư Trọng (tên thật là Nguyễn Tài - sau này là Thứ trưởng Bộ Công an) - Trưởng Ban an ninh giao nhiệm vụ làm trinh sát nội thành. Sau khi chuyển đến ấp Ràng (huyện Củ Chi), cả tổ được huấn luyện thay đổi tác phong, cách xưng hô, cách sống, cách ẩn dấu, xóa vết… rồi di chuyển sang ấp Phú Hòa. Ở đây các anh được làm thẻ căn cước mới và các giấy tờ, chuẩn bị cho cuộc vào thành.

Nguyễn Văn Nam được đổi tên thành Trần Văn Giang, con của người miền Bắc vào làm phu đồn điền từ năm 1945. Phân đội trinh sát nội thành có chừng 10 người, đồng chí Ba Inh làm Phân đội trưởng, Nguyễn Văn Nam làm Chính trị viên...

Đón Tết trong ngục tù

Một tối cuối tháng 9/1967, Nguyễn Văn Nam (mang mật danh D11) cùng nữ giao liên Út Ngăn khoảng 16 tuổi được lệnh vào thành. Hai anh em từ Ấp Ràng là khu đệm đi ra Phú Hòa Đông chừng hơn 10 km. Họ lặng lẽ đi, không những sợ bị địch phát hiện mà còn có thể bị du kích xử lý bất cứ lúc nào. Hai anh em đến thị trấn Suối Cụt (Tây Ninh) bắt xe đò về Sài Gòn. Họ qua rất nhiều trạm kiểm soát của địch, nhưng do quen thuộc địa hình và nắm được quy luật hoạt động của địch nên việc vào thành phố cũng trót lọt. Qua cầu Bông thì sang đến khu Phú Thọ Hòa, hai người thấy anh Năm Hiệp là Chỉ huy của mình trực tiếp đi xe Honda đến đón.

Chia tay giao liên, hai anh em chạy xe lòng vòng qua nhiều tuyến phố rồi đi vào phố Lê Quang Liêm. Mục đích của Năm Hiệp là tranh thủ đưa Nam đi làm quen các tuyến đường phục vụ hoạt động trong thời gian tới. Sau đó xe rẽ ra hướng bờ sông Sài Gòn, hai anh em xuống chiếc thuyền của anh Tư Hòe - cơ sở nội thành. Sau khi ổn định chỗ ở, bằng giấy tờ được chuẩn bị từ “cứ”, Nam được bố trí đi học lái ô tô của chính quyền Ngụy. Mặc dù lúc đó anh đã có mấy năm lái xe ô tô ở ngoài miền Bắc. Sau vài tháng có bằng lái, anh được tổ chức bố trí lái xe bồn chở nước, chở rau, chở rác theo tuyến có các địa điểm do Năm Hiệp chỉ dẫn.

Hơn một năm vừa lái xe, vừa trinh sát điều nghiên, anh nắm chắc đường đi, lối lại, quy luật hoạt động của địch ở từng mục tiêu. Tết Nguyên đán Mậu Thân đến gần, bên cạnh sự tấp nập thường nhật của cuộc sống đô thị, những dấu hiệu ẩn chứa một điều gì đó lớn lao sắp xảy ra nhưng dường như ít người nhận biết được.

Nam thấy nhiều đầu mối cơ sở của ta nghe ngóng rất lạ thường, nhưng chưa thể đoán ra được biến cố là gì. Ngày 28 và sáng 29 Tết, anh em vẫn đi chợ sắm Tết như mua vài cặp bánh tét, cành mai vàng, chai rượu thờ, bánh pháo. Mọi thứ diễn ra ở cái thành phố “hòn ngọc Viễn Đông” này vẫn luôn hối hả. Chiều 30 Tết, khi chạy xe về thì Nam thấy ghe của Tư Hòe có thêm nhiều người khác. Tuy không hỏi nhưng anh biết đó là lực lượng do cấp trên tăng cường chuẩn bị cho giờ “G”.

Gần giao thừa, mọi người lấy súng, lựu đạn dấu kỹ dưới đáy ghe của Tư Hòe lên và nhanh chóng hội ý, phân công nhiệm vụ. Theo kế hoạch, mũi của Nam sẽ đánh vào mục tiêu số 32 - Đoàn Thị Điểm, tức là trụ sở của Đại sứ quán Mỹ. Nhiệm vụ của nhóm là bắt Đại sứ Bân Cơ và Nam sẽ là người lái xe đưa tù binh ra căn cứ….

Cuộc Tổng tấn công và nổi dậy toàn miền Nam diễn ra không đúng theo kế hoạch. Đơn vị biệt động của anh Nam phải chuyển sang kế hoạch diệt ác ôn. Sau 18 ngày chiến đấu trong nội thành, đơn vị của Nam chỉ còn 4 người. Khi có lệnh rút, cả nhóm băng màn đêm, vượt qua nhiều con lộ trong sự tuần tra gắt gao của địch để về đến Ban an ninh miền an toàn. Anh và đồng đội được học tập chính trị 1 tháng, rồi được điều trở lại nội thành chuẩn bị cho Chiến dịch Mậu Thân đợt 2.

Ngày 2/5/1968, Nguyễn Văn Nam, từ "R" ra đến lộ 4, bắt xe đò về cơ sở cũ. Đến nơi ở cũ, anh thấy thái độ của một số người quen khang khác, định bụng sẽ chuyển vị trí. Tuy nhiên chưa kịp di chuyển thì 2 ngày sau, Nam thì bị địch bắt đưa về bốt Ngô Quyền để lấy cung…

Sau những trận đòn roi phủ đầu, Nam chết đi sống lại và biết thêm các đồng đội của mình là Tư Hòe, Sáu Sướng và nhiều cơ sở cũng bị bắt. Những trận đòn roi hiểm độc của địch chút vào anh không ngừng, chúng đánh vào chỗ hiểm, tạt nước, nhúng đầu vào nước, treo giò…

Nhận thấy tình hình hết sức nguy hiểm, Nam chỉ một mực khai nhận là bộ đội địa phương của tỉnh Long An lên thành phố chơi Tết. Chúng đã đưa cả nhóm trinh sát bị bắt ra để đối chất. Đồng đội của anh khai là đi thuê lấy tiền, không biết Việt Cộng chuyển súng đạn. Không khai thác được thêm thông tin, Nam bị đưa đến trại giam Hố Nai. Cuối năm 1968, Nam bị đưa ra nhà tù Phú Quốc. Trong tù, địch vẫn thực hiện thủ đoạn chia để trị. Chúng phân loại cô lập tù binh theo miền, theo cấp bậc, độ tuổi để dễ phân hóa và đàn áp, cảm hóa, ly gián.

Lúc này tổ chức Đảng trong tù đã giao nhiệm vụ cho Nam phải vận động những đồng hương tỉnh Hà Bắc, Hải Hưng (cũ) phải giữ vững khí tiết. Các ốp trong tù đều tổ chức học văn hóa, diễn văn nghệ, đấu tranh chống chế độ hà khắc của nhà tù, lên án việc trà đạp nhân phẩm tù nhân. Chúng nghi Nam là Sĩ quan nên biệt giam nhiều lần, nhưng không có đủ chứng cứ. Hơn 5 năm bị tù đày ở địa ngục trần gian, Nam luôn giữ vững khí tiết của người Cộng sản, người Biệt động Sài Gòn trước đòn roi của quân thù.

Ngày 14/2/1973, anh và hàng nghìn đồng đội được Mỹ - Ngụy trao trả ở sông Thạch Hãn khi Hiệp định Pari có hiệu lực. Nguyễn Văn Nam được khôi phục Đảng tịch, trao trả quân hàm và được điều về công tác ở Ban Thống nhất Trung ương, sau đó chuyển về Bộ Tư lệnh công an vũ trang và được điều về Bộ đội biên phòng tỉnh Quảng Ninh, làm Chính trị viên đại đội. Sau khi xây dựng gia đình, Nguyễn Văn Nam lại lên đường bảo vệ biên giới. Tháng 2/1979, chiến tranh biên giới phía Bắc xảy ra, anh được đề bạt làm Chính trị viên tiểu đoàn cùng đồng đội tham gia chiến đấu.

Một cuộc đời kiên trung - sắt son với Đảng

Năm 1987, nghỉ hưu với quân hàm Thiếu tá với 27 năm binh nghiệp, Thiếu tá Nguyễn Văn Nam luôn giữ vững niềm tin cho đến ngày trở về. Ông đã được tặng thưởng 01 Huân chương Chiến công hạng Ba, 03 Huân chương Chiến sĩ vẻ vang, 02 Huân chương Giải phóng, 01 Huân chương Kháng chiến hạng nhì, 01 Huân chương Quân kỳ quyết thắng, mới đây ông được nhận Huy hiệu 55 năm tuổi Đảng và một số danh hiệu khác.

Trở về với đời thường, giữa lúc đất nước và gia đình hết sức khó khăn, người Biệt động năm xưa lại bước vào trận tuyến mới. Ông nghỉ hưu được 2 năm, thì vợ ông cũng xin nghỉ mất sức. Để vượt qua khó khăn, ông tập trung làm VAC, tìm hiểu kỹ thuật nuôi lợn nái và đến các mô hình thành công học hỏi rồi mua giống lợn về nuôi. Mỗi năm gia đình xuất chuồng 6 lứa lợn giống. Lúc đó giá lợn giống rất cao, cho tích lũy nhanh, kinh tế gia đình từng bước khấm khá, có của ăn của để và cho con cái học hành. Cùng lúc đó, ông Nguyễn Văn Nam được Chi bộ thôn Bắp Má tín nhiệm bầu làm Bí thư Chi bộ, Đảng ủy viên. Khi thành lập Hội Cựu chiến binh, Hội Người cao tuổi ông đều tham gia Ban chấp hành và chỉ làm một khóa, rồi tự nguyện không tái cử.

Rời chiến trường, nhiều đồng đội ra sức tìm ông nhưng sau nhiều năm mới hội ngộ vì ông đã thay đổi địa chỉ cư trú. Trở lại Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh ông biết tin người chỉ huy Ba Hiệp đã hy sinh trên đường ra căn cứ. Giao liên Út Ngăn sau giải phóng đã trở thành cán bộ PC17, Công an Thành phố Hồ Chí Minh, nay đã nghỉ hưu với quân hàm Thượng Tá. Đồng chí Hai Đường, làm Quận phó Công an Quận 6, chuyển sang làm Giám đốc doanh nghiệp nhà nước và cũng đã nghỉ hưu. Ông Hai Săng cũng nghỉ hưu với quân hàm Thượng Tá. Còn nhiều đồng đội trong "xẻ dọc Trường Sơn" và hoạt động nội thành, một số hy sinh, những người còn sống đều kiên trung theo Đảng, trọn một tấm lòng son sắt.