Tam thất - Khởi nguồn cho sức khỏe bền vững

Theo Dược điển Việt Nam tam thất có tác dụng dùng để trị thổ huyết, băng huyết, rong kinh, phụ nữ sau khi sinh huyết hôi không ra, ứ trệ đau bụng, kiết lỵ ra máu. Bên cạnh đó, tam thất còn có tác dụng làm tan ứ huyết, sưng tấy, dùng cho người thiếu máu nặng, người mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, nhức đầu, ít ngủ. Củ tam thất có tác dụng chữa nhiều bệnh và hoa tam thất cũng không kém cạnh. Hoa tam thất có tác dụng thanh nhiệt, điều hòa chức năng nội tạng, hạ huyết áp và trấn an tinh thần. Bên cạnh đó, hoa tam thất còn có tác dụng giúp chữa các bệnh về tai như ù tai, điếc tai tạm thời, hoặc chữa các bệnh về họng như viêm họng cấp tính, tiêu viêm. Hoa tam thất cũng có tác dụng giảm béo hiệu quả, chữa mất ngủ kéo dài và chữa chứng nghiến răng khi ngủ. Đồng thời, hoa tam thất cũng có tác dụng tăng khả năng tiết sữa cho phụ nữ mới sinh.

Theo Ths, Bác sỹ CKII - Hà Thị Việt Nga - Trưởng khoa Nội, Bệnh viện Y học Cổ truyền Trung Ương: Tam thất là sản phẩm có tác dụng bổ dưỡng. Chỉ cần sử dụng khoảng 3- 6g bột tam thất thường xuyên rất tốt cho sức khỏe, như: giúp tăng lực, tăng sức đề kháng, điều hòa miễn dịch, kích thích tâm thần, chống trầm uất. Đối với hệ tim mạch, tam thất giúp giảm các tác nhân gây loạn nhịp. Chất noto ginsenosid có trong tam thất có tác dụng giãn mạch, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tăng khả năng chịu đựng của cơ thể khi bị thiếu ôxy.

Không chỉ vậy, tam thất còn giúp hỗ trợ chữa các trường hợp chảy máu do chấn thương (kể cả là chảy máu trong nội tạng), tiêu máu ứ do phẫu thuật, va đập gây bầm tím phần mềm. Đặc biệt, bột tam thất khi được rắc trực tiếp lên vết thương còn giúp cầm máu nhanh các vết thương.

Bên cạnh đó, tam thất được biết đến là một sản phẩm tự nhiên giúp giảm sinh khối u, giảm tốc độ phát triển u, hạn chế sự di căn của tế bào ung thư, kéo dài cuộc sống cho bệnh nhân ung thư. Với những tác dụng bổ dưỡng được đánh giá, tam thất là sản phẩm được nhiều người tiêu dùng chọn lựa. Tam thất trồng ở vùng núi Vân Sơn được cho là tốt nhất, bởi khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp với loại dược liệu thuộc họ sâm này.

Kinh nghiệm lựa chọn tam thất có giá trị dinh dưỡng cao

Theo bác sỹ Hà Thị Việt Nga, tam thất thường có vỏ ngoài sần giống như cây cổ thụ lâu năm, thân củ nhiều mấu tròn, có vân trắng nhỏ chạy theo một chiều dọc. Ngoài ra, còn có các rãnh nhỏ có màu nâu, pha trắng ngà. Vị tam thất hơi đắng uống sẽ thấy ngọt trong họng, mùi gần giống nhân sâm.

Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại tam thất kém chất lượng, thậm chí là tam thất được làm giả. Là người nhiều năm sử dụng tam thất và đã loại bỏ được u xơ tử cung, chị Nguyễn Thị Tuyết (Từ Hoa - Quảng An - Tây Hồ - Hà Nội) chia sẻ: tam thất giả nhìn bề ngoài giống tam thất thật, do có loại được làm giả từ củ nghệ đen nhưng chỉ cần bấm móng tay vào là biết ngay vì loại giả khá mềm. Tam thất kém chất lượng thường bị rút hết tinh chất nên lõi thường rỗng, khi xay tạo tinh bột đạt khối lượng thấp, bột có vỏ xơ, thậm chí các loại tam thất này còn bị tẩm hàm lượng chì cao để tăng cân nặng và tạo độ bóng rất độc hại cho người sử dụng, ít mang lại giá trị dinh dưỡng. Khi pha tam thất kém chất lượng, có bột màu nâu đỏ, không sánh mịn và uống có vị đắng gắt.

 Với gần 30 năm sử dụng tam thất, chị Tuyết đã hết hẳn u xơ. Tin tưởng, say mê củ tam thất của vùng núi Vân Sơn, chị đích thân sang Văn Sơn - Trung Quốc lựa chọn những củ tam thất chất lượng. Chị cho biết, những người trồng tam thất phải bắt đầu từ việc chọn hạt giống có chất lượng nhất, sau đó gieo trồng theo kỹ thuật khắt khe, chăm sóc 3 năm mới nở hoa, 7 - 10 năm mới có củ và thu hoạch đảm bảo đủ tinh chất. Tùy từng loại tam thất, nếu thu hoạch sai thời gian, chất lượng dược liệu của tam thất sẽ giảm đi rất nhiều. Tam thất thiên nhiên đủ năm thường có các loại cơ bản:14 củ/kg; 15 củ/kg; 18 củ/kg. Loại chất đạt chất lượng khi gõ xuống bàn kêu lọc cộc như đá gõ. Khi bổ ra lõi đặc, chắc. Bột xay ra có màu nâu vàng, khi pha bột sánh mịn thơm mát. Uống có vị hơi đắng khi hít hơi vào mát trong huống họng rất dễ chịu.

Để sử dụng tam thất hiệu quả, đạt được tác dụng như mong muốn, phổ biến hai cách dùng chính: Dùng sống dưới dạng bột, dạng lát cắt ngậm, nhai, hoặc mài với nước uống; trong những trường hợp thiếu máu, suy nhược, phụ nữ sau khi sinh nở dùng tam thất dạng chín sẽ tốt hơn. Tuy nhiên, trong các bài thuốc dân gian, đông y sử dụng tam thất kết hợp với ống mật ong hiệu quả nhất là vào sáng sớm và trước khi đi ngủ.

Thanh Hương