Thuốc trừ sâu, phân bón giả nhưng hậu quả thật!

Tác hại của phân bón giả

Nếu như phân bón đạt chuẩn chất lượng và được sử dụng đúng theo quy định sẽ cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng giúp đất màu mỡ, cây trồng phát triển. Ngược lại, phân bón giả, phân bón kém chất lượng là những tác nhân gây ô nhiễm môi trường sản xuất nông nghiệp và năng suất cây trồng. Trên thực tế, cây trồng bị suy kiệt sức sống, dễ bị sâu bệnh tấn công, người nông dân mất thêm chi phí phòng và trừ sâu bệnh làm tăng chi phí sản xuất, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế…

Phân bón giả thường chứa các kim loại nặng hoặc các vi sinh vật gây hại, các chất kích thích sinh trưởng, khi vượt quá mức quy định, đất phải hấp thụ những chất độc hại mà cây trồng không hấp thu được khiến đất suy thoái, cằn cỗi, gây ra hiện tượng rửa trôi, xói mòn, sản lượng, chất lượng nông sản bị giảm sút.

Phân bón giả còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước và môi trường tại nơi sản xuất. Trên thực tế, nhiều nhà máy sản xuất phân bón không đảm bảo quá trình xử lý môi trường, xả thải sang các khu vực lân cận dẫn đến tình trạng ô nhiễm nguồn nước xung quanh, gây chết hàng loạt các loại động, thực vật.

Ngoài ra, việc sử dụng phân bón giả với số lượng lớn có thể tác động lên sự nóng lên toàn cầu. Phân bón chứa các chất như metan, carbon dioxide, ammoniac, nito làm tăng lượng khí nhà kính. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nito oxit là khí nhà kính quan trọng thứ ba sau carbon dioxide, metan, phá hủy tầng ozon bảo vệ trái đất khỏi các tia cực tím có hại của mặt trời.

Thuốc bảo vệ thực vật thuộc danh mục cấm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường

Theo thông tư 10/2020/TT-BNNPTNT, Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành danh mục thuốc bảo vệ thực vật cấm sử dụng tại Việt Nam, như sau:

- Thuốc trừ sâu, thuốc bảo quản lâm sản: 23 hoạt chất.

- Thuốc trừ bệnh: 6 hoạt chất.

- Thuốc trừ chuột: 1 hoạt chất.

- Thuốc trừ cỏ: 1 hoạt chất.

Tuy nhiên, một số đơn vị và cá nhân vì ham lợi vẫn cố tình buôn bán và sử dụng những loại thuốc bảo vệ thực vật thuộc danh mục cấm. Việc lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật không kiểm soát có thể gây mất cân bằng hệ sinh thái. Thuốc bảo vệ thực vật để tiêu diệt những loài sinh vật gây hại, nhưng ‘vô tình’ nó cũng giết chết nhiều loài có lợi. Thuốc bảo vệ thuộc danh mục cấm chứa nhiều độc tố, tích tụ trong đất. Những độc tính này rất khó phân huỷ, giết chết nhiều sinh vật có lợi trong đất. Lượng chất độc tồn dư trong đất quá lâu thời dài sẽ sinh ra hợp chất mới có độc tính cao hơn ban đầu. Phần thuốc bảo vệ thực vật dư thừa ngấm vào mạch nước và môi trường xung quanh gây ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến các loài động vật dưới nước. Trong quá trình phun thuốc, nhiều người nông dân chủ quan, không trang bị đồ bảo hộ, không vệ sinh tốt sau khi phun ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ. Ngoài ra, dư lượng thuốc trừ sâu tồn đọng xâm nhập vào chuỗi thức ăn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. Chúng có thể tích tụ trong cơ thể lâu ngày, hình thành nhiều bệnh lý nguy hiểm.

Bất cập trong quản lý phân bón và thuốc bảo vệ thực vật 

Mỗi năm, có hàng triệu người nông dân phải bỏ ra một khoản tiền rất lớn để mua phân bón mà chính họ không thể xác định đó là phân bón giả hay thật. Hậu quả do nạn phân bón giả gây ra là rất lớn, làm cho hàng triệu người dân lâm vào cảnh nợ nần chồng chất vì cây trồng bị thiệt hại, năng suất thấp không có tiền thanh toán mua vật tư nông nghiệp.

Tuy nhiên, trên thị trường vẫn vô tư bày bán tràn lan nhiều loại phân bón giả và thuốc bảo vệ thực vật thuộc danh mục cấm. Nhiều doanh nghiệp lợi dụng sự thiếu thông tin của người dân, sự hám lợi của các đại lý, phân bón kém chất lượng đã len lỏi vào từng thôn làng. Việc làm này không chỉ gây thiệt hại cho người nông dân mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến các doanh nghiệp sản xuất chân chính. Điều đó cho thấy cơ chế quản lý và kiểm soát chất lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật còn lỏng lẻo, nhiều bất cập. Vì vậy, cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan chức năng, tránh tình trạng “mạnh ai nấy làm” thì mới hiệu quả. Đặc biệt là trong lúc thị trường phân bón đang diễn ra phức tạp, các quy định pháp lý về quản lý sản xuất, kinh doanh mặt hàng này còn chưa hoàn thiện, thì các bộ, ngành liên quan cần phối hợp với các địa phương tăng cường thông tin, tuyên truyền để nông dân nhận biết, sử dụng đúng sản phẩm. Chi cục Bảo vệ thực vật nên thường xuyên xây dựng các lớp tập huấn, tuyên truyền các văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực phân bón cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh, cán bộ xã, phường, hội viên hội nông dân và hộ nông dân. Nếu nghi ngờ phân bón giả, bà con nên báo tin ngay đến các cơ quan chức năng như Chi cục Quản lý thị trường, Hội Bảo vệ người tiêu dùng, Hội Nông dân các cấp,… để kiểm tra, lấy mẫu xét nghiệm, từ đó đưa ra kết luận chính xác và xử lý kịp thời. Cùng với đó, các cơ quan chức năng phải đẩy mạnh kiểm tra, kiên quyết xử lý, thu hồi đối với hành vi sản xuất, mua bán phân bón giả và thuốc bảo vệ thực vật thuộc danh mục cấm.

Để kiểm soát chất lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, trước hết, mỗi người nông dân hãy là một người tiêu dùng thông thái. Không ham rẻ mà lựa chọn những sản phẩm giả, ảnh hưởng đến năng suất cây trồng. Nếu khi bón phân cho cây trồng xuất hiện phân vón cục, đóng rắn, cứng ngắc hoặc chảy nước vì đã bị biến đổi chất lượng cần dừng lại không bón phân đó cho cây trồng. Người nông dân nên chọn mua sản phẩm tại các cửa hàng vật tư nông nghiệp uy tín để đảm bảo chất lượng…