Vì đâu những đứa trẻ ngoan “sa chân” vào ma túy?

Tệ nạn ma túy và tội phạm về ma túy là hiểm họa lớn cho toàn xã hội, đặc biệt là độ tuổi nghiện ngày càng “trẻ hóa” khiến tất cả phải lo lắng. Vậy nguyên nhân gì khiến những đứa trẻ ngoan bỗng biến thành tội phạm?

Yếu tố đầu tiên được nhắc đến khi một đứa trẻ sa ngã chính là “hoàn cảnh gia đình”. Hay nói cách khác, gia đình là yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất đến việc hình thành nhân cách của mỗi cá nhân trong thời kỳ thơ ấu.

 

 Gia đình là môi trường đầu tiên mà những đứa trẻ sinh sống, nhận thức của chúng bước đầu hình thành từ những hành vi của những người xung quanh, bao gồm cả những hành vi tốt hay không tốt. Phần lớn các đối tượng vi phạm pháp luật rơi vào hoàn cảnh gia đình éo le như bố mẹ là đối tượng hình sự, rượu chè, cờ bạc, cha mẹ ly hôn, ly thân...

Cũng sinh ra đầu xanh máu đỏ như bao đứa trẻ khác nhưng hầu hết “những đứa trẻ hư” đều có hoàn cảnh gia đình “sứt sẹo” với “tuổi thơ dữ dội”. Một khi đứa trẻ thiếu đi sự quan tâm cần thiết, không được giáo dục đến nơi đến chốn, những “mần non” ấy rất dễ phát triển lệch lạc.

Những thống kê đã chỉ ra rằng, rất nhiều “trẻ hư” xuất thân từ những gia đình thường xảy ra bạo lực hoặc việc quản lý, giáo dục trẻ chưa phù hợp, thiếu quan tâm, để trẻ em lang thang kiếm sống hoặc nuông chiều quá mức, để trẻ tiếp xúc với những thành phần xấu của xã hội, bị kẻ xấu lôi kéo vào con đường phạm pháp....

Khi những bậc làm cha, làm mẹ nhận ra mình quá thờ ơ trong việc chăm sóc, giáo dục con em mình thì hậu quả đau lòng cũng đã xảy ra, trong khi con em họ còn quá nhỏ để gánh chịu những bi kịch ấy.

Hẳn chưa ai có thể quên sự việc đau lòng xảy ra cách đây mấy năm ở Hà Nội. Trong một sự kiện âm nhạc diễn ra tại Công viên nước Hồ Tây đã xảy ra vụ sốc thuốc tập thể nghiêm trọng khiến 7 thanh niên thiệt mạng.

Sau sự việc ấy, ĐBQH, Ủy viên Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội lúc đó là bà Phạm Minh Hiền đã trả lời báo chí về sự việc đau lòng khiến 7 “nạn nhân của ma túy” mất mạng đau lòng.

“Tôi chắc chắn một điều rằng, không ai muốn mình trở thành nạn nhân của ma túy. Mở rộng ra khỏi phạm vi của vụ việc, tôi cho rằng, với chất ma túy, chất gây nghiện khi chưa được quản lý và kiểm soát chặt chẽ thì bất kỳ ai cũng trở thành nạn nhân.

Nhưng trước hết vẫn là từ chính ý thức bản thân họ, sự thiếu hiểu biết về tác hại của các chất gây nghiện, quan niệm về lối sống dễ dãi, đua đòi của giới trẻ, tâm sinh lý ở độ tuổi này dễ bị lôi kéo kích động trong khi môi trường xã hội lại có quá nhiều cạm bẫy; sự thiếu quan tâm, quản lý giáo dục từ gia đình”.

Cũng theo bà Hiền: “Yếu tố gia đình trong giai đoạn ở độ tuổi này thật sự đóng vai trò quan trọng, chúng ta khó mà đòi hỏi xã hội sẽ giáo dục con người có một nhận thức tốt trong khi vai trò gắn kết, dạy dỗ của người thân lại bỏ qua.

Khi con trẻ không tìm thấy những ý nghĩa của tình cảm gia đình, những thú vị trong đời sống tình cảm với người thân thì chúng rất dễ lao ra bên ngoài tìm kiếm những thứ mới mẻ hấp dẫn hơn.

Nhưng chúng lại không đủ kỹ năng, nhận thức để nhận định, phân biệt đúng sai, cái nào cần tìm và cái nào cần giữ để giới hạn sự tò mò đến mức phóng khoáng của mình. Gia đình, hơn hết vừa phải đóng vai trò vừa là điểm tựa, vừa là điểm dừng vững chắc cho các bạn trẻ”.

Bà Hiền cũng có cái nhìn rất nhân văn về những đứa trẻ chẳng may “dính” vào ma túy: “Với những nạn nhân của ma túy đang trong độ tuổi còn trẻ, người lớn không chỉ trong gia đình và ngoài xã hội không nên khăng khăng với mệnh đề: Không thể chấp nhận, không thể cảm thông với nạn nhân...

Tôi tin, nếu ai đã từng chứng kiến cơn vật vã, sự tàn phá bên trong của một người đang cai nghiện, chúng ta sẽ có cái nhìn khác về họ, bằng sự đồng cảm của sự đớn đau hơn là căm phẫn, dù trước đó, có thể hành vi họ gây ra là vô cùng nguy hiểm. Hãy cho họ một điểm tựa đề họ quay trở về. Nếu có lên án, hãy lên án với những tội phạm ma túy, những kẻ tiếp tay làm băng hoại đạo đức xã hội”.

Thiết nghĩ giáo dục phòng ngừa ma túy từ ngay trong môi trường học đường là điều vô cùng bức thiết và hơn ai hết Bộ Giáo dục và Đào tạo phải là cơ quan tiên phong, chủ trì triển khai một cách đồng bộ, có hiệu quả, quyết liệt hơn nữa để những sự việc đáng tiếc không còn xảy ra như thời gian vừa qua.