"Vi khuẩn ăn thịt người" có lây không?

Bệnh Whitmore là một bệnh nhiễm trùng ở người và động vật do vi khuẩn Burkholderia Pseudomallei gây ra.

Mới đây, bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh) đã tiếp nhận 4 bệnh nhân mắc bệnh Whitmore (thường gọi là vi khuẩn ăn thịt người) với biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, diễn biến bán cấp tính, gây tổn thương đa cơ quan, làm suy yếu hệ miễn dịch như nhiễm khuẩn huyết, áp xe gan, áp xe cẳng chân, viêm màng não.

ThS Nguyễn Hồng Long, phó trưởng khoa nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương, cho biết bệnh Whitmore có biểu hiện lâm sàng đa dạng và không điển hình, dễ bị chẩn đoán nhầm với các bệnh khác.

Bệnh có thể diễn biến cấp tính, nhiễm trùng máu nặng, nguy kịch, tử vong, hoặc có thể gặp nhiễm trùng mãn tính, nhiễm trùng ẩn, kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Khi nuôi cấy bệnh phẩm để chẩn đoán, vi khuẩn thường mọc chậm và tỉ lệ mọc cũng không cao, làm cho việc chẩn đoán căn nguyên càng thêm khó.

Đặc trưng bệnh vi khuẩn ăn thịt người

TS Nguyễn Đăng Mạnh, viện trưởng Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, khuyến cáo: "Bệnh Whitmore có đặc trưng là sốt, viêm phổi và áp xe nhiều cơ quan, mức độ bệnh từ các nhiễm trùng nhẹ, khu trú cho đến nhiễm khuẩn huyết và tử vong nhanh chóng".

Bệnh có các triệu chứng điển hình như:

- Sốt: >39 độ C.

- Vẻ mặt nhiễm trùng, mệt mỏi.

- Các biểu hiện nặng của sốc nhiễm khuẩn: mạch nhanh, nhỏ khó bắt hoặc rất chậm. Huyết áp tụt, kẹt, không đo được.

- Có biểu hiện giống lao phổi với sốt, sụt cân, ho có đờm, có khi ho ra máu, thâm nhiễm thùy trên phổi có hoặc không tạo hang trên phim X-quang.

- Thường có diễn biến lở loét, hoại tử lan rộng (nên người dân gọi là bệnh do vi khuẩn ăn thịt người).

- Triệu chứng và dấu hiệu của viêm khớp và viêm xương tủy xương có thể là biểu hiện ban đầu khiến bệnh nhân nhập viện điều trị. Theo đó, khớp gối là vị trí nhiễm trùng thường gặp nhất, sau đó là mắt cá chân, khớp hông và khớp vai.

TS Trịnh Thành Trung, viện trưởng Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học (Đại học Quốc gia Hà Nội) - chuyên gia nghiên cứu về Whitmore, cho biết theo dự báo của các chuyên gia quốc tế, bệnh này chưa có vắc xin phòng bệnh và dễ tái phát.

ThS Nguyễn Thị Huyền Trang, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, nhấn mạnh tỉ lệ tử vong liên quan tới thời gian sử dụng kháng sinh sớm. Theo báo cáo về 62 trường hợp nhiễm Vibrio vulnificus ở Florida, Mỹ, dùng kháng sinh sớm trong 24 giờ sau nhập viện tỉ lệ tử vong khoảng 33%.

Tỉ lệ này tăng lên 53% khi dùng kháng sinh trong 24 - 48 giờ và 100% nếu dùng kháng sinh sau 48 giờ. Vi khuẩn này nhạy cảm với hầu hết kháng sinh trên in vitro (trong phòng thí nghiệm).

Bác sĩ chuyên khoa II Phạm Công Đức, Trưởng Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bãi Cháy, thăm khám cho bệnh nhân nhiễm Whitmore. Ảnh: Tr. Đức

Dễ lây, nguy hiểm với người có bệnh nền

Bộ Y tế chỉ rõ, bệnh Whitmore là một bệnh nhiễm trùng ở người và động vật do vi khuẩn Burkholderia Pseudomallei gây ra. Vi khuẩn B. pseudomallei tồn tại tự nhiên trong đất, có thể gây ô nhiễm nguồn nước và lây truyền chủ yếu qua da khi có vết thương hở tiếp xúc trực tiếp với đất, bùn, nước bị nhiễm khuẩn. Hiện chưa có bằng chứng về việc lây truyền vi khuẩn từ người sang người hoặc từ động vật sang người.

Bệnh Whitmore có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, khó chẩn đoán và có thể gây tử vong do biến chứng viêm phổi nặng, nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm trùng. Những người có bệnh nền như: tiểu đường, gan, thận, phổi mãn tính, suy giảm miễn dịch... có nguy cơ mắc bệnh cao.

Hiện chưa có vaccine phòng bệnh Whitmore nên các biện pháp dự phòng chủ yếu là đảm bảo vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, sử dụng bảo hộ lao động khi làm việc có tiếp xúc với đất, bùn, nước bị nhiễm khuẩn hoặc trong môi trường không đảm bảo vệ sinh…

Theo Bộ Y tế, tại nước ta, bệnh Whitmore được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1925, sau đó xuất hiện rải rác qua các năm tại một số địa phương.