XNK quận 8 sụp đổ - Khi đội ngũ lãnh đạo thiếu “tầm”

Khi “lá cờ đầu” sụp đổ!

Công ty TM-XNK Quận 8 thành lập đầu những năm 90 (thế kỷ trước) thuộc doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước. Năm 2005, công ty cổ phần hoá với vốn ban đầu là 7,2 tỉ đồng với số cổ phần phát hành lần đầu là 720.000, mệnh giá 10.000 đồng/cổ phần, bao gồm: Cổ phần đại diện vốn Nhà nước quản lý trị giá 288.000 cổ phần; Công ty Cổ phần sản xuất – thương mại May Sài Gòn nắm 125.900 cổ phần; ông Trương Thanh Tùng (thời điểm đó là Tổng giám đốc) quản lý 40.300 cổ phần; tập thể 460 người lao động quản lý 265.800 cổ phần. 

Gần 10 năm cổ phần hoá, XNK quận 8 mới bắt đầu “trở mình” khi niêm yết trên sàn chứng khoán với tên gọi Bidexim. Ngay lần IPO (niêm yết lần đầu) ngày 23/7/2015, Bidexim đã bị các nhà đầu tư lên tiếng nghi ngờ về sự minh bạch thông tin mà công ty này công bố. Cụ thể, theo bản công bố thông tin,  Bidexim được quyền quản lý và sử dụng khu đất 7.060m2 tại địa chỉ 175 Phạm Hùng, quận 8. Công ty đang là chủ đầu tư dự án xây dựng Trung tâm thương mại – dịch vụ - văn phòng và căn hộ. Dự án có diện tích 1.556,9m2, quy mô 2 tầng hầm, 1 tầng lửng, 2 tầng thương mại, 20 tầng căn hộ với 499 căn, tổng vốn đầu tư là 800 tỷ đồng.

Thế nhưng trên thực tế, lô đất trên được UBND TP.HCM chấp thuận đầu tư dự án trên đến 2011. Suốt hơn 4 năm, chủ đầu tư triển khai dự án rất chậm, chưa thực hiện hoàn tất các thủ tục đầu tư xây dựng theo quy định, chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai với Nhà nước. Thậm chí, một phần của lô đất này đang được chủ đầu tư cho thuê lại làm bãi giữ xe, kinh doanh quần áo.

Đặc biệt, trước đó toàn bộ khu đất này đã được Bidexim sử dụng để góp vốn vào Công ty CP Đầu tư kinh doanh dịch vụ địa ốc Tân Việt. Đây là pháp nhân được hình thành để làm chủ đầu tư dự án với vốn pháp định là 6 tỷ đồng, vốn điều lệ 20 tỷ đồng, bao gồm Bidexim (góp 9 tỷ đồng, chiếm 45% vốn), công ty Vietcomreal (8 tỷ đồng, chiếm 40% vốn) và công ty Hiệp Phúc (3 tỷ đồng, chiếm 15% vốn).

Trước thực trạng này, ngày 1/7/2015, UBND quận 8 đã có Văn bản số 1610/UBND-ĐT gửi UBND TP.HCM kiến nghị việc xem xét thu hồi dự án trung tâm thương mại – dịch vụ - văn phòng – căn hộ và giao cho đơn vị khác có đủ năng lực thực hiện, tránh tình trạng sử dụng đất không đúng mục đích, gây lãng phí…Để bảo vệ mình, các nhà đầu tư đã có văn bản gửi đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đề nghị hủy cuộc bán đấu giá phần vốn của Satra (chiếm 40% vốn của Bidexim) tại Bidexim vì những vấn đề nêu trên. 

Hiện nay, tại địa chỉ “khu đất đẹp” 175 Phạm Hùng, P.4, Q.8, TP.HCM, cũng chỉ còn thấy bảng hiệu Công ty Cổ phần TM-XNK Q.8 cũ kỹ, khiêm tốn trên cột bê tông mốc meo, tương phản hoàn toàn với nhịp sống kinh tế sôi động của địa phương đanh thay da đổi thịt hàng ngày.

Chiêu trò thu vén lợi ích

Hai phiên tòa sơ thẩm tại TAND TP.HCM và phúc thẩm tại TAND Cấp cao tại TPHCM đã mổ xẻ những tranh chấp kéo dài giữa các thành viên tham gia cổ đông. Cụ thể, bà Trương Lệ Thuỷ, nhân viên của công ty cũng là em ruột của Chủ tịch HĐQT Trương Thanh Tùng, khởi kiện Công ty CP-XNK Quận 8 đã lừa dối chiếm đoạt cổ phần của bà. Tại phiên tòa, đại diện của ông Trương Thanh Tùng trình bày rằng: “Khi cổ phần hóa ông Tùng có nhờ một số người thân trong gia đình (trong đó có bà Trương Lệ Thủy là em ruột) đứng tên giùm số cổ phần mua tại công ty”. Đến nay toàn bộ số cổ phần của ông Tùng do bà Thủy đứng tên giùm là 783.997 cổ phần. Và vị này yêu cầu tòa án “công nhận toàn bộ cổ phần trên là của ông Tùng”.

Một số thành viên “trong nhà” khác như Trương Hoài Thanh, Trương Thanh Tòng, Trương Hà Thanh, Trần Nhật Thảo cũng lên tiếng xác nhận việc này nhưng HĐXX đã thẳng thắn bác bỏ. “Pháp luật không công nhận các cá nhân, tổ chức khi mua cổ phần của công ty mà nhờ người khác đứng tên, hành vi này của ông Tùng có thể xem như là không trung thực với công ty và các cổ đông nên việc làm chứng cho việc này không được chấp nhận”. Sau khi xem xét toàn bộ nội dung vụ án, Hội đồng xét xử cả hai phiên toà đều chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn, công nhận 783.997 cổ phần tại Công ty CP -XNK Quận 8 thuộc quyền sở hữu của bà Trương Lệ Thủy. Buộc công ty này phải chuyển toàn bộ số cổ phần trên từ ông Tùng về lại cho bà Thủy.

Trước đó, bà Trương Lệ Thuỷ cũng gởi đơn đến cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM cũng cho biết bà Thủy tố cáo ông Tùng với tư cách giám đốc kiêm Chủ tịch HĐQT công ty cấu kết với một số thành viên công ty này chiếm đoạt tài sản của bà. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM cho biết, kết luận giám định của Phân viện Khoa học hình sự tại TP.HCM phát hiện chữ ký và chữ viết mang tên Trương Lệ Thủy dưới mục “Bên chuyển nhượng cổ phần” với các tài liệu so sánh, không phải do một người viết ra, nghĩa là đã có sự giả mạo.

Cụ thể, ngày 24/11/2017, ông Trương Thanh Tùng lúc này là Chủ tịch HĐQT trực tiếp chỉ đạo việc ký giấy chuyển nhượng cổ phần giả mạo này còn người trực tiếp phê duyệt giấy chuyển nhượng giả là giám đốc Nguyễn Thị Phước. Việc này, nếu được làm rõ thì “nhóm lợi ích” dàn dựng chuyện này có khả năng sẽ đối diện pháp luật với hành vi “Lợi dụng chức vụ quyền hạn để cấu kết làm giả giấy tờ chiếm dụng tài sản”. Chưa hết, trong “Đơn yêu cầu độc lập” nộp tại toà, ông Trương Thanh Tùng có ghi, mặc dù không được bà Thuỷ uỷ quyền nhưng toàn bộ số cổ tức trong 10 năm (2005 -1015) từ cổ phiếu của bà Thuỷ ông Tùng đã ký nhận hết, tổng cộng là 105 triệu đồng! Đó chính là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy ông Tùng đã lợi dụng chức vụ Chủ tịch HĐQT chiếm đoạt tài sản của nhân viên dưới quyền.

Vẩn đục môi trường kinh doanh

Từ vụ kiện tranh chấp cổ phần giữa cựu Chủ tịch HĐQT Trương Thanh Tùng và em ruột Trương Lệ Thuỷ, có thể thấy sự “rắc rối” của dàn lãnh đạo Công ty CP-XNK Quận 8 ngay từ khi cổ phần hoá. Với lý do riêng “không tiện nói ra” khi trình bày trước toà về khoản tiền mua cổ phần, ông Tùng đã gián tiếp phơi bày một sự thật là sự thao túng của tầng lớp lãnh đạo công ty với khối tài sản Nhà nước đang được cổ phần này. Cụ thể, ông Tùng đã đưa tiền cho Công đoàn công ty mua 33.600 cổ phần của 32 CB-CNV bán lại vào năm 2007 và giao cho bà Thuỷ đứng tên dùm. Và mỗi lần công ty tăng vốn thì y như rằng số cổ phần của ông Tùng cũng tăng theo.

Chính cách làm ăn thiếu minh bạch và rẻ rúng người lao động đã khiến công ty liên tục bị khiếu kiện. Đầu tiên là vào tháng 9/2008, TAND quận 8, TP.HCM đã đưa ra xét xử vụ bà Nguyễn Thị Bé Lan và Tô Thị Muối khởi kiện công ty vì bị cho thôi việc trái luật, không giải quyết thỏa đáng các chế độ mất việc, BHXH. Hai lao động trên làm việc cho công ty từ năm 1992. Đến năm 1996 công ty mới tham gia BHXH cho người lao động. Năm 2005, công ty cổ phần hóa và cho hai lao động trên nghỉ dôi dư. Tuy nhiên, sau đó công ty tiếp tục đề nghị họ ở lại làm việc nhưng không ký hợp đồng lao động. Tháng 7/2007, công ty đột ngột cho họ nghỉ việc mà không trả trợ cấp mất việc cho thời gian họ đã làm việc từ năm 2005 đến tháng 7/2007.

Tiếp đó là hàng loạt nhà đầu tư đã nghi ngờ các dự án mà Công ty CP-XNK Quận 8 (Bidexim) vẽ ra để huy động vốn (Dự an Trung tâm thương mại – văn phòng và căn hộ 20 tầng tại 175 Phạm Hùng, Dự án công ty Địa ốc Tân Việt…) nên đã gởi đơn đến Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước khiếu nại. Và đỉnh điểm là việc kiện tụng kéo dài nhiều năm của bà Trương Lệ Thuỷ và anh ruột Trương Thanh Tùng như đã nói.

Theo bà Thuỷ, ngoài việc chiếm đoạt cổ phiếu trị giá gần 8 tỉ đồng tại Công ty CP-XNK Quận 8, ông Trương Thanh Tùng còn cấu kết với những người thân trong dòng tộc lừa đảo chiếm đoạt tài sản riêng của gia đình bà với tổng số tiền trị giá hơn 50 tỉ đồng. Việc này bà đang thu thập hồ sơ để khởi kiện ra toà trong thời gian tới.

Theo các cổ đông của Bidexim, từ năm 2017 đến nay, doanh nghiệp này gần như “tan nát” vì làm ăn thua lỗ, họ không được chia một đồng cổ tức nào, hoặc giả dùng nhiều chiêu trò để “phù phép” cổ tức ít ỏi của CBCNV vào túi riêng. Điều này cũng không khó giải thích khi suốt gần 20 năm cổ phần hoá, những người lèo lái con thuyền Bidexim chỉ chăm bẫm đến những ưu đãi từ phía Nhà nước để làm lợi cho riêng bản thân mình mà quên đi việc làm lụng để “nuôi sống” nó. Các dự án đình trệ bị rút giấy phép, đất vàng mang ra xẻ nhỏ cho thuê bán quần áo, làm bãi giữ xe…thì hình ảnh doanh nghiệp Nhà nước một thời là đầu tàu của quận không thể không trở thành hoài niệm!