Theo Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Bình Minh, Việt Nam là một trong những quốc gia có dân số trẻ nhất thế giới, đang ở thời kỳ dân số vàng. Chưa bao giờ, chúng ta có lực lượng thanh niên đông đảo như hiện nay, với 24 triệu thanh niên trong và cả ngoài nước. Phó Thủ tướng Chính phủ mong muốn thế hệ trẻ cần biết phấn đấu, rèn luyện để trở thành thế hệ công dân Việt Nam có đầy đủ tri thức, hoài bão và trách nhiệm với quốc gia, dân tộc.
Để trở thành những “chủ nhân tương lai” và “người định hình tương lai của đất nước” như kỳ vọng của Phó Thủ tướng Chính Phủ, bản thân những người trẻ cần phải được trang bị kiến thức, kỹ năng, nâng cao khả năng xử lý các tình huống nguy cơ để tránh xa và tự bảo vệ mình trước những tệ nạn xã hội, đặc biệt là tệ nạn ma túy. Hay nói cách khác, việc phòng chống ma túy cho nhóm đối tượng học sinh, sinh viên và nhiệm vụ quan trọng cấp thiết trong thời gian tới.
Cụ thể, làm tốt công tác phòng ngừa sử dụng ma túy trong trường học chính là góp phần quan trọng làm giảm “đầu vào” của số người nghiện ma túy. Điều này đồng nghĩa làm giảm nhu cầu sử dụng ma túy bất hợp pháp trong xã hội. Theo tính toán của UNODC nếu làm tốt từ “giảm cầu” ma túy sẽ tiết kiệm cho xã hội một khoản chi phí rất lớn, gấp 10 - lần chi phí phải bỏ ra ban đầu. Công tác giảm cầu sẽ kéo theo nguồn cung giảm và giảm chi phí đầu tư, duy trì cung cấp các dịch vụ giảm tác hại.
Đây cũng là mục tiêu chính của dự án “Cùng chung tay bảo vệ thế hệ trẻ trước hiểm họa ma túy” lấy Bộ tài liệu “Kỹ năng phòng chống ma túy” làm nòng cốt do Viện Nghiên cứu và phát triển tâm lý người sử dụng ma túy (PSD) chủ trì thực hiện từ tháng 3/2021, dưới sự chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Về việc xây dựng bộ tài liệu “Kỹ năng phòng, chống ma túy”, trước đó, từ những năm 2014-2017, ông Lê Trung Tuấn – người đứng đầu và sáng lập Viện PSD đã trực tiếp đi khắp các tỉnh thành từ Nam ra Bắc, đến các Trung tâm Lao động-xã hội, các cơ sở cai nghiện để chia sẻ, để thấu hiểu và để cung cấp những kỹ năng cần thiết cho từng cá nhân người nghiện, hy vọng họ có thể vượt thoát khỏi ma túy. Trong mỗi chuyến đi Viện PSD đều thực hiện khảo sát về những nguyên nhân dẫn đến hành vi sử dụng, nghiện và tái nghiện ma túy.
Trong những năm này, Viện PSD còn thực hiện nhiều chương trình chia sẻ kỹ năng phòng chống ma túy học đường, cho hàng trăm nghìn học sinh THCS, THPT trên địa bàn Hà Nội và tỉnh thành. Ngoài ra, Viện PSD cũng đã khảo sát nghiên cứu về thực trạng nhận thức của học sinh, sinh viên về ma túy; về nhu cầu của học sinh, cha mẹ học sinh về phòng, chống ma túy trong học đường.
Nhìn từ thực trạng đáng báo động và kết quả những cuộc khảo sát cho thấy việc làm cần thiết và cấp bách là phải đưa kiến thức, kỹ năng phòng, chống ma túy tiếp cận gần hơn với các em học sinh, với các bậc cha mẹ học sinh với nhiều cách thức đa dạng, nhiều loại hình truyền thông.
Từ những lý do đó, đội ngũ chuyên gia Viện PSD đã ấp ủ ý định cần phải xây dựng được hệ thống tài liệu phòng, chống ma túy cho các đối tượng khác nhau: học sinh, cha mẹ học sinh, giáo viên… Suốt 5 năm qua, các chuyên gia PSD vừa làm việc, vừa cần mẫn tích góp kiến thức, sưu tầm tài liệu trong và ngoài nước, để chuẩn bị cơ sở cho việc biên soạn Bộ tài liệu này.
Năm 2019, thực hiện chỉ đạo của Ủy ban Quốc gia Phòng, chống AIDS và Phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm thuộc Chương trình công tác của Ủy ban quốc gia năm 2019, Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì để Viện PSD thực hiện biên soạn Bộ tài liệu “Kỹ năng phòng chống ma túy” gồm 4 cuốn.
Sau khi trải qua hàng chục cuộc hội thảo lớn nhỏ, vượt qua bao thử thách và khó khăn trong khoảng thời gian 5 năm “thai nghén” (từ 2015-2020), đến nay Bộ tài liệu “Kỹ năng phòng, chống ma túy” – Bộ tài liệu chính thống đầu tiên về phòng chống ma túy cho cộng đồng về cơ bản đã hoàn thiện.
Ngày 23/12/2020, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phê duyệt sử dụng Bộ tài liệu “Kỹ năng phòng, chống ma túy” trong việc hướng dẫn cho 4 đối tượng (học sinh, phụ huynh, giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục) thực hiện công tác phòng chống ma túy tại Quyết định số 4642/QĐ-BGDĐT.
Bộ tài liệu gồm 4 cuốn: Kỹ năng phòng, chống ma túy cho học sinh trung học cơ sở; Kỹ năng phòng, chống ma túy cho học sinh trung học phổ thông, Kỹ năng phòng, chống ma túy dành cho cha mẹ học sinh; Kỹ năng phòng, chống ma túy dành cho giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục.
Mỗi cuốn tài liệu cung cấp cho người đọc những kiến thức cơ bản và nâng cao về ma túy, cách thức nhận biết các chất ma túy, dấu hiệu nhận biết người sử dụng ma túy đồng thời trang bị kỹ năng ứng phó với những tình huống nguy cơ liên quan đến hành vi sử dụng ma túy cho học sinh, cha mẹ học sinh, giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục.
Bộ tài liệu được xem là điểm mới trong công tác phòng, chống ma túy, tệ nạn xã hội trong trường học năm 2021. Có thể nói, là lần đầu tiên, học sinh trên cả nước có một bộ tài liệu mang tính chuyên sâu, giúp các em không chỉ nhận thức rõ tác hại của ma túy mà còn được hướng dẫn chi tiết về kỹ năng phòng ngừa các nguy cơ, tình huống không an toàn.
Đánh giá về bộ tài liệu "Kỹ năng phòng, chống ma túy", tại hội nghị triển khai các nhiệm vụ phòng, chống HIV/AIDS, ma túy, mại dâm trong trường học và hưởng ứng Tháng hành động phòng, chống ma túy năm 2021 do Bộ giáo dục và Đào tạo tổ chức, thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Ngô Thị Minh cho rằng, bộ tài liệu sẽ giúp các bậc phụ huynh, giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục tại các cơ sở giáo dục có kỹ năng, kinh nghiệm để bảo vệ con em mình trước sự tấn công của ma túy.
PV
