Mía Gia Lai gặp khó, thách thức về hiệu quả kinh tế

Mía liên tục mất mùa mất giá khiến người nông dân chỉ nghĩ đến chuyển đổi sang trồng cây khác.

Tại các tỉnh Tây Nguyên, tình trạng nắng hạn kéo dài những ngày qua cũng khiến hàng ngàn ha cây trồng tại héo rũ, khô quắt vì thiếu nước. Nhiều tỉnh thành đang xuất ngân sách để cứu người dân vùng hạn.

Ông Nguyễn Văn Lương Chi Cục trưởng Chi cục Thủy lợi (Sở NN-PTNT) tỉnh Gia Lai cho biết, lũy kế diện tích cây trồng bị thiệt hại do hạn hán gây ra tại tỉnh đến ngày 21/5 là hơn 3.000ha. Ước tổng thiệt hại là trên 53 tỷ đồng. Và các cây trồng bị thiệt hại do hạn hán là: Lúa, cây cà phê, mía, mỳ, cây ăn quả, cây lâm nghiệp…

Mía Gia Lai và thách thức về hiệu quả kinh tế

Là tỉnh có diện tích mía lớn nhất ở khu vực Tây Nguyên, có năm tới hơn 40.000 ha, thế nhưng mía liên tục mất mùa mất giá khiến người nông dân chỉ nghĩ đến chuyển đổi sang trồng cây khác.

Cụ thể, tại thị xã An Khê, mía được coi là cây trồng chủ lực, với hơn 3.000ha. Tuy nhiên cây chủ lực này đang liên tiếp giảm về giá trị kinh tế trong những vụ gần đây.

Một hộ dân tại xã An Khê (Gia Lai) chia sẻ, nhà ông có 1 ha mía cách nhà máy đường An Khê chỉ 3km, phía dưới, xa chừng 200m là hồ nước vẫn đầy ắp, nhưng cây mía trên ruộng lại bị bỏ khô khát, khẳng khiu. Phía nhà máy có hỗ trợ 1 triệu đồng để tưới mía, nhưng số tiền này chẳng có ý nghĩa gì khi nắng hạn kéo dài đến gần 8 tháng trong năm.

"Nhìn chung bây giờ nhà nông bỏ hết, không ai muốn trồng mía nữa vì giá quá thấp. Trồng mía bây giờ không có năng suất".

Bà Huỳnh Thị Oanh, một đầu mối thu mua mía và cung cấp vật tư cho nông dân ở quanh thị xã An Khê cho biết, vụ mùa 2020 này, diện tích mía tiếp tục giảm vì nhiều nông dân thua lỗ, chuyển mía sang trồng cây khác, trong khi rất ít người xuống giống vụ mới.

Theo bà Oanh, năng suất trên 70 tấn đến hơn 100 tấn mía/1ha ở vùng An Khê, đã là chuyện cách đây rất lâu. Mấy vụ gần đây, do nắng hạn, năng suất mía chỉ phổ biến dưới 50 tấn. Mía tơ vụ đầu, nhiều thửa chỉ đạt 20 tấn/1 ha, khiến nông dân thua lỗ nặng.

"Với sản lượng 20 tấn/1ha, trừ công chặt và bốc chỉ còn được 10 triệu đồng. Trong khi đó, đầu tư 1ha, chỉ tiền cày không đã là 7 triệu đồng, tiền giống 10 triệu, tiền phân 9 triệu… Chí phí như vậy là lỗ vì đầu tư hết hai mấy ba chục triệu chưa tính tiền công làm cỏ" - bà Oanh chia sẻ.
 

Với sản lượng thu hoạch hiện nay, nhiều nông dân trồng mía ở An Khê đang bị thua lỗ.
 

Gồng mình tìm giải pháp ứng phó

Theo ông Phan Vĩnh Tấn, Phó trưởng Phòng Kinh tế thị xã, vụ mía 2020, với năng suất bình quân 25 - 30 tấn/1ha, giá trị kinh tế của mía đã giảm rất sâu. Trong thời gian tới, địa phương vẫn chưa có giải pháp gì đối với cây trồng này, nhưng định hướng là nông dân sẽ cố gắng chuyển đổi cây trồng, bù đắp thiệt hại bằng nguồn thu từ những cây trồng mới.

Trong khuyến cáo của thị xã An Khê, trong thời gian tới, những diện tích khó khăn về nước tưới thì vẫn trồng mía. Còn những diện tích nào đảm bảo được nước tưới thì chúng tôi khuyến cáo nông dân chuyển sang những cây trồng mới, như rau, cây ăn trái, cây dược liệu.

Ông Nguyễn Văn Lương cho biết, để hỗ trợ người dân trong tình trạng hạn hán khiến cây trồng mất năng suất như hiện nay "UBND tỉnh đã chỉ đạo, các huyện, thị trước mắt trích ngân sách hỗ trợ các hộ dân bị thiệt hại. Nếu người dân ở địa phương nào thiệt hại nặng, lớn thì báo cáo tỉnh hỗ trợ".

Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Gia Lai - ông Lưu Trung Nghĩa nói: "Về giải pháp, Sở đề nghị UBND các huyện thị có phương án điều tiết, sử dụng nước tiết kiệm, hợp lý ưu tiên cho nước sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là nước tưới cho các cây trồng trong thời gian ra hoa, kết trái. Tổ chức nạo vét cửa lấy nước, hệ thống kênh mương, đào ao trữ nước, lắp đặt và vận hành trạm bơm dã chiến để tận dụng tối đa nguồn nước".
 

Liên quan đến phát triển ngành mía đường, trước đó Thương hiệu & Sản phẩm đã đưa tin, để giúp ngành mía đường phát triển bền vững, các bộ, ngành và địa phương cần nghiên cứu các mô hình trồng mía mới để áp dụng vào Việt Nam cho phù hợp. Đối với những vùng trồng mía không hiệu quả nhưng có thể sản xuất các loại cây trồng khác cho năng suất, chất lượng và thu nhập tốt hơn thì có thể chuyển đổi cây trồng. Thủ tướng đồng ý giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tăng cường đầu tư hằng năm, có nguồn kinh phí nghiên cứu giống mía mới, cơ giới hóa, thủy lợi hóa các vùng mía tập trung.

Hồng Nga

THSP