Những loại quả là đặc sản tiến Vua của người Việt xưa

Chuối ngự Đại Hoàng

Gọi là chuối ngự vì xưa kia, vua chúa thường dùng món ăn này để tráng miệng sau khi ngự thiện. Ngày nay, giống chuối ngự chỉ bằng ngón tay cái, vỏ mỏng, ruột vàng ươm, ăn vào thấy vị ngọt dịu.

Chuối ngự Đại Hoàng được phân bố chủ yếu ở huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam với diện tích khoảng 100 ha, cho sản lượng 2.300 tấn mỗi năm. Giống chuối ngự thân mềm, dễ gãy đổ do mưa bão nên người trồng phải cắm thêm cột trụ để giữ cây đứng vững. Vào mùa xuân, cây chuối trưởng thành bắt đầu đẻ nhánh ra chuối con. Với mỗi gốc chuối trưởng thành, người nông dân lại cẩn thận chọn lấy một mầm chuối con khỏe mạnh cho sinh trưởng tiếp.

Để buồng chuối có hình thức đẹp, người trồng phải dùng bao tải để bọc kín, tránh gió, rét. Việc làm này cũng giúp quả chuối có màu sắc đồng đều hơn. Đến kỳ thu hoạch, chuối được làm chín đều và đẹp bằng cách ủ với hơi trấu.

Cam Xã Đoài

Giống cam Vinh tiến Vua nổi tiếng là cam Xã Đoài, được trồng chủ yếu tại xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, Nghệ An. Hiện nay, vùng đất này còn lại khoảng 110 ha cam Xã Đoài loại 1 được trồng rải rác trong các vườn nhà của hộ dân.

Cam Xã Đoài ra hoa vào mùa đông. Mùa chính bắt đầu từ cuối tháng 9 đến hết tháng 12 Âm lịch. Thời điểm cận Tết, những vườn cam nơi đây nổi bật với từng chùm quả vàng óng, ẩn hiện sau lớp lá xanh. Quả bổ ra có màu vàng như mật ong, khi thưởng thức thấy vị ngọt nhẹ xen dịu mát, tan nhanh trong miệng. Nước cam có độ dính tay, khác hẳn các loại thông thường.

Để bảo tồn giống cam quý, người trồng phải chọn lọc lại các cây giống chất lượng và chỉ thực hiện nhân giống bằng phương pháp chiết cành.

Bưởi Đoan Hùng

Địa hình đồi trung du thích hợp với các loại cây ăn quả chịu hạn giúp giống bưởi vỏ mỏng, tép mọng, vị ngọt thanh, chua mát của vùng đất Đoan Hùng, Phú Thọ nổi tiếng khắp nơi.

Bưởi Đoan Hùng được thu hoạch vào khoảng tháng 10, tháng 11. Sau khi cắt, người dân sẽ chấm vôi vào cuống để quả tươi lâu hơn, đồng thời, hạn chế các vi khuẩn gây hại xâm nhập. Với phương pháp này, bưởi có thể tươi từ 4 đến 5 tháng mà không cần chất bảo quản.

Cách đây khoảng 10 năm, bưởi Đoan Hùng bị suy thoái do người dân chặt bỏ một diện tích lớn, chuyển đổi sang các loại cây trồng khác. Tuy nhiên, để gìn giữ hương vị thơm ngon của giống quả quý, Ủy ban nhân dân huyện đã phối hợp với nhiều hộ dân triển khai chương trình phục tráng lại bưởi Đoan Hùng, gắn loại cây đặc sản với giá trị kinh tế bền vững cho người trồng. Theo đó, người dân chỉ tiến hành nhân giống bưởi bằng phương pháp chiết cành. Huyện Đoan Hùng hiện nay có khoảng 1.062 ha bưởi, cho sản lượng 6.000-7.000 tấn quả mỗi năm.

Nhãn lồng Hưng Yên

Nhãn lồng Hưng Yên là loại quả có vỏ gai, dày và vàng sậm. Cùi nhãn lồng dày xếp hình dẻ quạt, khô mọng căng nước và hạt nhỏ, có vị thơm ngọt sắc sảo như đường phèn. Nhãn ra hoa vào mùa xuân, quả chín đúng vụ vào tháng sáu âm lịch.

Tương truyền, nhãn lồng được trồng ở Kinh kỳ Phố Hiến, ngay trong Đình Hiến và đã được dựng bia ghi danh. Giống nhãn lồng Hưng Yên đã từ lâu đã có tiếng là thơm ngon nên từng được tiến cung dâng vua. Cũng vì vậy mà còn được gọi là "nhãn tiến vua".

Vải thiều Thanh Hà

Trong các vùng có trồng cây vải ở Việt Nam, vải thiều Thanh Hà, Hải Dương là nổi tiếng hơn cả. Vải thu hoạch từ các cây trong khu vực này thường có vị thơm và ngọt hơn các nơi khác (mặc dù cũng lấy giống từ đây).

Vải Thanh Hà còn có đặc điểm hạt rất nhỏ, cùi dày, thịt quả chắc vô cùng ngon miệng. Xưa kia, đây là thức quả thường xuyên có trong danh sách là sản vật tiến vua của địa phương.

Bưởi đỏ Luận Văn

Khác với các giống bưởi khác thường có màu xanh hoặc vàng, bưởi Luận Văn có màu đỏ, là đặc sản của vùng Thọ Xuân, Thanh Hóa. Màu đỏ của bưởi cùng là đặc điểm nổi bật biến thứ quả quê này trở thành đặc sản tiến vua thời Hậu Lê.

Khi chín, quả bưởi chuyển dần sang màu đỏ gấc, vỏ quả, cùi quả, vỏ múi, có màu đỏ rất đẹp mắt, múi bưởi đỏ hồng, mọng nước, ngọt, hương thơm đặc trưng. Màu đỏ còn là màu tượng trưng cho sự may mắn, nên loại quả này cũng rất được ưa chuộng trong các dịp lễ Tết.

Theo Thương hiệu và Sản phẩm