XK chưa hết lo

Tuy vài năm gần đây, tốc độ XK nhiều mặt hàng nông lâm thuỷ sản chủ lực của Việt Nam có thành tích tăng trưởng đáng ghi nhận, nhưng các chuyên gia cho rằng nó vẫn còn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Bởi theo báo cáo mới đây của Tổng cục Thống kê cho thấy, kim ngạch hàng hoá XK tháng 2 qua ước đạt 13,4 tỷ USD, giảm 33,7% so với tháng trước - đặc biệt, trong đó hầu hết các mặt hàng XK chủ lực đều có kim ngạch giảm. Cụ thể, gạo giảm 27,3%; thuỷ sản giảm 37,3%; hạt điều giảm 51,4%; chè giảm 51,8%; cao su giảm 66,2%...

Riêng đối với mặt hàng gạo, những tháng đầu năm 2018 đã có nhiều kết quả ấn tượng khi XK đạt gần 370.000 tấn với giá trị đạt gần 180 triệu USD. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, đây mới chỉ là những tháng đầu năm nên để giữ được đà tăng trưởng chắc chắn sẽ còn không ít thách thức, bởi hiện khâu chế biến sản phẩm gạo của Việt Nam còn thấp so với trình độ chung của thế giới. Đặc biệt, kém xa Thái Lan về đa dạng hoá, chất lượng, mẫu mã và một số vấn đề về thương hiệu.

Theo các chuyên gia, để đảm bảo XK gạo bền vững, ngành lúa gạo cần nâng cao chất lượng. Giữ cơ cấu chủ yếu là gạo XK có chất lượng tốt (chiếm 80%); gạo thường giữ không quá 20%. Đặc biệt, phải làm tốt thương hiệu, có thương hiệu lâu dài, thì mới có thể cạnh tranh được về giá với các nước XK gạo khác trong khu vực và trên thế giới.

Còn về XK thuỷ sản, hiện ngành này vẫn đang thấp thỏm chờ quyết định của Uỷ ban châu Âu (EC). Ngày 23/4 sắp tới là hạn chót để EC quyết định có rút “thẻ vàng” hay sẽ áp dụng “thẻ đỏ”. Nếu bị rút “thẻ đỏ” thì đồng nghĩa với việc thuỷ sản Việt Nam sẽ bị cấm XK vào thị trường lớn và giàu tiềm năng này. Có thể nói, “số phận” của ngành thuỷ sản Việt Nam ở thị trường EU ra sao sẽ phải chờ tới quyết định chính thức của EC...

 Hàng nội lép vế trước hàng NK

Có thể thấy sức ép các mặt hàng NK chưa bao giờ hết nóng. Câu chuyện của ngành rau, củ quả và ngành mía đường hiện đang là một ví dụ điển hình cho thấy hàng nội đang lép vế ngay trên sân nhà trước hàng ngoại.

Chẳng hạn như ngành rau, củ quả, theo báo cáo của Bộ NN&PTNT cho thấy, 2 tháng đầu năm, giá trị NK mặt hàng rau ước đạt 72 triệu USD, tăng 2,1 lần so với cùng kỳ 2017 và mặt hàng quả đạt 196 triệu USD, tăng 55,9% so với cùng kỳ năm 2017. Như vậy, chỉ tính riêng tổng giá trị NK rau quả của Việt Nam 2 tháng qua đã tăng gấp 2,1 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Hai thị trường mà Việt Nam NK rau quả nhiều nhất vẫn là Thái Lan (chiếm 44% thị phần) và Trung Quốc (chiếm 23% thị phần). Ngoài ra, giá trị NK rau quả ở hầu hết các thị trường chính đều tăng so với cùng kỳ năm 2017 như: Australia tăng 5,2 lần, Brazil tăng 2,3 lần, Mỹ tăng 2,1 lần…

          Còn với ngành mía đường, báo cáo mới đây của Bộ NN&PTNT cho thấy, hiện năng suất mía của Việt Nam rất thấp, chỉ đạt 64 tấn/ha, trong khi bình quân thế giới 70,7 tấn/ha. Ngoài ra, giá mía của chúng ta là 50 USD/tấn - cao hơn nhiều so với giá mía Brazil (16 USD/tấn), Thái Lan (30 USD/tấn)... Đây thực sự là những bất lợi của ngành mía đường Việt Nam trên con đường hội nhập quốc tế. Bởi theo Hiệp định Thương mại hàng hoá ASEAN (ATIGA), từ 1/1/2018, hạn ngạch NK đường được dỡ bỏ, thuế xuất NK từ các nước trong khu vực ASEAN còn bằng 0%. Khi đó các sản phẩm đường của các nước trong khu vực ASEAN tràn vào Việt Nam với giá rẻ hơn, nhất là đường của Thái Lan, Indonesia... thì đường nội sẽ bị “hạ đo ván” ngay trên sân nhà. Tuy nhiên, hiện nay thuế nhập khẩu đường vẫn chưa chính thức về 0%.

Xuân Huy

           Lo lắng về nền nông nghiệp trong nước ngày càng thiếu sức cạnh tranh với hàng NK, các chuyên gia cho rằng, ngành nông nghiệp cần duy trì được tốc độ tăng trưởng và kim ngạch XK, ngành nông nghiệp cần tập trung đẩy mạnh tái cơ cấu. Bên cạnh đó, cần tăng năng lực thông tin về sản xuất, về thị trường, đưa thông tin về đến cơ sở để các hợp tác xã, DN, nông dân chủ động lựa chọn đối tượng, quy mô sản xuất. Mặt khác, cần tăng cường chất lượng quy hoạch, bố trí các cơ sở chế biến nông sản gắn với vùng nguyên liệu tập trung, đặc biệt là đối với nông sản XK, tránh xảy ra nghịch lý khi hàng trong nước thì dư thừa, nhưng vẫn NK...

Exporting and importing agricultural products – latent risks

            According to the Ministry of Agriculture and Rural Development, the total export turnover of the first quarter is estimated to reached 6.1 billion USD, increased by 30.2% from that of 2017. Meanwhile, the estimated value of import hit 5.29 billion USD, increased by 30.6%. The turnover of import is less than that of export by 0.8 billion USD. However, in terms of growth rate, that of the former is higher by 0.4%. The data shows positivity in agricultural products export in the past 2 months, yet also potential risks, since import is higher than export, which will affect the domestic market…

 

 Import risks

 

Although main export agricultural products rate has been remarkably recorded in recent years, specialists believed it is still risky.
General Statistics Office’s reports shows the drop in  February’s export by 33.7% in comparison with the previous month, especially in main export products. In particular, rice export declined by 27.3%, 37.3% for fishery export, 51.4% for cashew, 51.8% for tea and 66.2% for rubber.

Particularly for rice export, the beginning months of 2018 have recorded remarkable results with 370.000 tons exported, valued nearly 180 million USD. However, these are the beginning months; hence, there are challenges to keep up with the growth rate, due to Vietnam’s rice processing level is lower than world’s in general and Thailand in particular, especially on  diversification, quality, modelising and brand names.

According to specialists, to sustain rice export, there should be an improvement in quality. Keep the main structure of good quality rice (80%); hold no more than 20% of rice is the main priority. Notably, it is necessary for business to make a good and long-term brandname to compete with other countries’ rice export in terms of price.

In terms of exporting fishery, this sector is still waiting for the final official decision of European Commission. The following April 23^rd is the deadline for European Commission to draw a “yellow” or “red” card. Red card means Vietnam’s fishery export will be banned from this potention and huge market.

Domestic goods being inferior to imported goods

 

It can be obviously seen that import goods pressure is always controversial. The example of vegetable, fruit and sugarcane industry shows how inferior domestic goods are.

Vegetable import recorded an increase to 72 million USD in the first 2 months, according to the Ministry of Agriculture and Rural Development, doubled that of the same period in 2017, while fruit import reached 196 million USD, increased by 55.9%. In terms of total value of vegetable and fruit imports, the first 2 months witnessed a double in comparison with that of the previous year. The two major vegetable exporters to Vietnam are Thailand (44%) and China (23%). Besides, the price in vegetable import increased in most of the main markets, such as: 5.2 times in Australia, 2.3 times in Brazil, and 2.1 times in the USA.

          In terms of sugarcane import, the recent report from the Ministry of Agriculture and Rural Development indicates that Vietnam’s sugarcane productivity is very low, only 64 tons/ha, while the world average is 70.7 tons/ha. Apart from that, Vietnam sugarcane price is 50 USD/ton, which is much higher than that in Brazil by 34 USD/ton and in Thailand by 20 USD/ton. These really are  disadvantage to Vietnam sugarcane industry in internationally integrating. According to ASEAN Trade in Goods Agreement, from January 1^st 2018, sugar import quota is lifted, import tariff from ASEAN countries is set to 0%. The sugar products then will be imported into Vietnam at lower price, especially from Thailand, Indonesia,… Domestic sugar products would then be KO. However, import tariff is not officially set to 0%.

 

Xuân Huy

(Translated by Hoang Long)

 

Concerned about the domestic goods competitive power, specialists claim that agriculture needs to sustain growth rate and export rate and to boost restructurising. Addressing information on manufacturing, markets also needs to be boosted, so that targets and scales are efficiently decided. On the other hand, it is necessary to improve the quality of planning and arrange agro-processing establishments in combination with concentrated material zones, especially for agricultural products, avoiding paradoxical situations, such as imports when there are abundant domestic goods.