Dự án nhà máy tinh bột sắn Thuận Châu – Sơn la: Càng gỡ càng rối, do năng lực hay uẩn khúc nào?

Tít mù vòng quanh

Ngay khi biết được Dự án nhà máy làm trên thửa đất của mình đã được cấp sổ đỏ, một số chưa có sổ nhưng sử dụng lâu năm, các hộ dân bản Co Quyên, Co Kham, Bó Mạ thuộc xã Nong Lay đã làm đơn tố cáo ông Nguyễn Văn Quân đã lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của họ để bán cho dự án.

Ông Lò Văn Tuấn, một trong số các hộ dân bị mất đất ở dự án này cho hay: “Chúng tôi đã đưa đơn lên công an và các cơ quan chức năng nhưng không hiểu vì sao bị tạm dừng điều tra. Sau hỏi thì được biết, các cơ quan chức năng không cung cấp tài liệu văn bản cho cơ quan điều tra, tức là không phối hợp nên cơ quan điều tra không đủ căn cứ để tiến hành tiếp”???

Câu trả lời này cũng đã được cơ quan điều tra Thuận Châu trả lời trong văn bản trả lời các hộ dân, rằng do không có sự phối hợp của các cơ quan có liên quan nên phải tạm dừng điều tra theo đơn thư của bà con.

Bắt đầu chuỗi ngày theo đuổi việc đòi lại đất của các hộ dân khi đỉnh điểm là Nhà máy tinh bột sắn tuy chưa được phép đã cho máy móc thiết bị vào san ủi mặt bằng nơi đang xảy ra tranh chấp, phớt lờ chính quyền các cấp tại địa phương.

Chỉ khi báo chí vào cuộc, tỉnh Sơn La mới ra văn bản yêu cầu nhà máy dừng hoạt động này và rút khỏi hiện trường. Tuy nhiên, hậu quả của việc làm tùy tiện coi thường pháp luật này của nhà máy là đã khiến cho hiện trạng khu đất bị thay đổi dẫn tới khó khăn cho việc xác định các thửa đất sau này.

Nhiều cuộc đối thoại đã được diễn ra, tuy nhiên những ý kiến của người dân không được lắng nghe thỏa đáng, Thay vì tìm cách tháo gỡ hướng dẫn bà con đúng trình tự thủ tục pháp luật, dường như chinh quyền địa phương chỉ tập trung vào việc bảo vệ đất cho dự án, mà đất lại chưa được xác định là của dân hay của ai? Trong khi đó, nếu căn cứ trên tờ sơ đồ số 17 – văn bản duy nhất được dùng làm căn cứ cấp sổ đỏ, thì rõ ràng các hộ dân có quyền hợp pháp với thửa đất nằm trong dự án nhà máy này

Tài nguyên môi trường có đi làm giải quyết ly hôn?

Đó là câu nói vui bên lề của ông Tạ Đăng Hải, trưởng phòng Tài nguyên Môi trường huyện Thuận Châu khi trao đổi với phóng viên về những việc họ đã làm trong quá trình tham gia giải quyết mâu thuẫn tranh chấp đất đai.

Ngay từ tháng 5/2019, sau khi tổ chức hòa giải không thành giữa các hộ dân và ông Nguyễn Văn Quân, ủy ban xã Nong Lay đã hướng dẫn bà con gửi đơn ra tòa tranh chấp đất đai theo trình tự, dù đơn tố cáo ông Quân của các hộ dân chưa được giải quyết.

Điều kỳ lạ là, tờ sơ đồ số 17 – sơ đồ tổng thể giao đất và nương rẫy của Nhà nước năm 1999 cũng là căn cứ thể hiện trên sổ đỏ của các hộ dân cùng với các cuốn sổ đỏ được cấp hợp lệ lại không được dùng làm căn cứ xác định đất của dân.

 Thay vào đó chính quyền các cấp lại lập ra một tổ công tác tiến hành xác minh, đo vẽ lại bản đồ dùng các công cụ xác thực là điểm chỉ nhận thửa đất liền kề nhau, một cách làm vô cùng cảm tính và thiếu độ chính xác cũng như căn cứ khoa học. Chưa kể các hộ dân hầu hết không biết chữ, chỉ biết điểm chỉ vào tờ sơ họa mà họ thừa nhận, họ không hiểu trên đó vẽ gì và vẽ căn cứ vào đâu.

“Sơ họa này cũng không đủ căn cứ pháp lý để xác định và kết luận vị trí các thửa đất của dân, do vậy không dùng để giải quyết tranh chấp được, thế nên chúng tôi đã tiếp tục hướng dẫn  bà con làm đơn ra tòa”. Ông Tạ Đăng Hải cho hay. Có lẽ đây cũng là lý do ông nói vui là Tài nguyên đi xử lý ly hôn khi đó không phải thẩm quyền và trách nhiệm của họ.

Việc lập tổ công tác này đã tốn mất hơn 2 tháng, từ 3/7 đến 6/9/2019. Bà con tiếp tục chờ đợi mỏi mòn và kết quả lại trở về vạch xuất phát, đó là hướng dẫn 2 bên ra tòa.

Những người dân phản ánh về sự việc.

Gần 1 năm rưỡi kể từ khi dự án được phê duyệt, cũng là ngần ấy ngày tháng bà con dân tộc thiểu số nghèo và lạc hậu phải đi kêu cầu khắp nơi để lấy lại đất đai được nhà nước cấp cho mình.

Theo suốt vụ việc này từ những ngày đầu bà con kêu cứu, phóng viên chúng tôi nhận thấy có quá nhiều điều bất thường và khó hiểu xung quanh việc xử lý của chính quyền các cấp tỉnh Sơn La. Do năng lực yếu kém, cho tinh chất vụ việc quá phức tạp hay còn lý do nào khác mà chinh quyền không vào cuộc xử lý rốt ráo để từng ấy thời gian, bà con vẫn phải lao đao vì nghèo đói và theo đuổi sự việc này

Đã có những câu chuyện đáng tiếc xảy ra khiến một số bà con bị xử phạt hành chính. Đây e chỉ là những vấn đề ban đầu khi sự việc tồn đọng quá lâu gây bức xúc và cách xử lý thiếu thuyết phục của chinh quyền

Hy vọng, các cấp chính quyền Sơn la nhanh chóng có được giải pháp sau cùng để ổn định lòng dân, an sinh xã hội đảm bảo tránh những sự việc đáng tiếc hơn nữa xảy ra trong thời gian tới.

Nhóm PV