Mở tờ khai xuất khẩu gạo lúc nửa đêm, Tổng cục Hải quan nói gì?

Theo số liệu cập nhật đến thời điểm 19 giờ 45 ngày 13-4 của Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính), số lượng gạo được các doanh nghiệp (DN) mở tờ khai xuất khẩu đã đạt 399.999,73 tấn, trên tổng số hạn ngạch xuất khẩu tháng 4-2020 là 400.000 tấn.

Như vậy, từ thời điểm Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 1106/QĐ-BCT công bố hạn ngạch xuất khẩu gạo trong tháng 4-2020, có hiệu lực từ 0 giờ ngày 11-4, đến nay số lượng gạo đăng ký xuất khẩu đã đủ.

Tuy nhiên, không ít DN phản ánh không kịp "trở tay" để mở tờ khai, do đó không đăng ký được lô hàng nào để xuất khẩu.

Cụ thể, trong ngày 13-4, ông Phạm Thái Bình, Tổng giám đốc Công ty cổ phần nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (ở Cần Thơ) đã ký đơn gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương cho rằng cơ quan hải quan mở phần mềm hệ thống khai hải quan điện tử không minh bạch.

Số liệu đăng ký xuất khẩu gạo theo hạn ngạch được Tổng cục Hải quan cập nhật trên website - ảnh chụp màn hình

Trong đơn gửi Thủ tướng Chính phủ, DN này nêu rõ ngay sau khi nhận được thông tin về việc xuất khẩu gạo, nhân viên công ty đã túc trực trên máy tính để mở tờ khai cho những lô hàng khai dang dở từ ngày 24-3. Nhân viên công ty trực khai Hải Quan đến 21 giờ đêm ngày 11-4, nhưng hệ thống phần mềm Hải quan điện tử không mở; công ty cũng không tìm thấy bất kỳ thông tin công bố hoặc công văn có liên quan về việc mở hệ thống phần mềm tiếp nhận tờ khai và thông quan hàng gạo của Hải quan.

Theo DN này, đến sáng chủ nhật ngày 12-4, công ty tiếp tục lên hệ thống để thực hiện mở tờ khai thì hệ thống công bố là đủ chỉ tiêu. Quá bức xúc, công ty đã liên hệ một số DN có nghiệp vụ về mạng và được biết: Hải quan mở hệ thống phần mềm tiếp nhận tờ khai vào lúc từ 0 giờ ngày 12-4 đến 3 giờ sáng ngày 12-4 là đóng lại vì đủ hạn ngạch 400.000 tấn…

"Nếu Hải quan cho mở tờ khai thì việc đầu tiên phải cho các lô gạo của các DN đã và đang khai dở dang xuất khẩu, sau đó mới cho khai mới. Việc rất đơn giản vậy mà Hải quan không thực hiện, mà chỉ trong 3 giờ đồng hồ lúc đêm khuya đã cho khai hết 400.000 tấn! Việc làm của Hải quan như vậy có đúng với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ hay không?"- đại diện DN đặt vấn đề và kiến nghị Chính phủ, các bộ ngành liên quan làm rõ việc mở tờ khai nêu trên.

Tối 13-4, Tổng cục Hải quan đã lên tiếng trước phản ánh của DN về việc mở tờ khai xuất khẩu gạo. Theo Tổng cục Hải quan, hiện đã đã có 40 DN đăng ký tờ khai xuất khẩu gạo tại 13 Chi cục Hải quan, với số lượng đăng ký là 399.999,73 tấn.

Cơ quan hải quan cho biết, Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan (VNACCS/VCIS) do Chính phủ Nhật bản viện trợ hoạt động theo nguyên tắc xử lý tự động. Để thực hiện Quyết định của Bộ Công Thương, Tổng cục Hải quan cần có thời gian để thiết lập các chỉ tiêu thông tin trên Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan.

Kể từ 24 giờ ngày 11-4, hệ thống đã được thiết lập để hoạt động tự động theo nguyên tắc tự động tiếp nhận, tự động trừ lùi số lượng gạo xuất khẩu trong hạn ngạch, theo nguyên tắc tờ khai đăng ký trước sẽ được trừ vào hạn ngạch xuất khẩu trước, ngay sau khi người khai hải quan gửi thông tin tờ khai hải quan đến hệ thống, không có sự can thiệp của công chức hải quan.

Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan tự động dừng tiếp nhận thông tin đăng ký tờ khai hải quan nếu số lượng đăng ký chạm mốc hạn ngạch được phép xuất khẩu trong tháng 4 là 400.000 tấn.

Trước đó vào ngày 10-4, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 2827/VPCP-KTTH gửi Bộ Công Thương, Bộ NN-PTNT, Bộ Tài chính truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ về xuất khẩu gạo trong bối cảnh dịch bệnh và hạn hán, xâm nhập mặn.

Theo đó ,Thủ tướng Chính phủ đồng ý chủ trương về phương án, số lượng xuất khẩu gạo tháng 4-2020 như đề xuất của Bộ trưởng Bộ Công Thương, với xuất khẩu 400.000 tấn.

Sau đó, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1106/QĐ-BCT công bố hạn ngạch xuất khẩu gạo trong tháng 4, có hiệu lực từ 0 giờ ngày 11-4.

Cụ thể, áp dụng hạn ngạch xuất khẩu với mặt hàng gạo (mã HS 10.06) trong tháng 4 là 400.000 tấn.

Theo Người lao động