Nhan nhản hành vi gian lận hồ sơ dự thầu

Mới đây nhất là vụ gian lận HSDT rất tinh vi tại Bình Định. Để tham dự Gói thầu số 11 (C1-BD-GĐ2-W1) Thi công xây dựng 3 hồ chứa nước Cự Lễ, Lỗ Môn và Hố Cùng thuộc Dự án Sửa chữa và nâng cao an toàn đập (WB8), tỉnh Bình Định, Công ty TNHH Đức Hải đã làm giả Quyết định số 4570/QĐ-UBND ngày 10/10/2013 của UBND tỉnh Nghệ An về việc phê duyệt Báo cáo kinh tế kỹ thuật: Sửa chữa, nâng cấp hồ chứa nước Hồ Trung, xã Quỳnh Châu, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An dưới hình thức tự ý sửa đổi một chi tiết nhỏ trong Quyết định từ “quy mô công trình cấp IV” thành “quy mô công trình cấp III”.

Tương tự, tại Lào Cai, khi so sánh đối chiếu 2 HSDT của cùng một nhà thầu, Ban Quản lý dự án ODA tỉnh Lào Cai đã phát hiện có nhiều dấu hiệu không trung thực về năng lực và kinh nghiệm của nhà thầu khi HSDT của cả 2 gói thầu này chênh tới 200 tỷ đồng.

Không dừng lại ở tiểu tiết, hành vi gian lận của một số nhà thầu còn cho thấy mức độ vi phạm trắng trợn hơn, coi thường pháp luật, thách thức cả chủ đầu tư, bên mời thầu cũng như các cơ quan chức năng.

Đơn cử một gói thầu có quy mô hàng trăm tỷ đồng tại Phú Yên, nhà thầu trúng thầu đã kê khai hợp đồng tương tự giả là một gói thầu xây lắp ở một địa phương khác, cụ thể là tại Thanh Hóa.

Tương tự với ngành điện, Công ty CP Xây dựng công trình A.E đã cung cấp 2 hợp đồng giả mạo (ký với Công ty Truyền tải điện 3) để tham dự tới 6 gói thầu do Công ty Truyền tải điện 4 mời thầu. Bên cạnh đó, Trung tâm Bảo hộ lao động và Bảo vệ môi trường (Hà Nội) cũng bị Công ty Điện lực Bắc Giang (Chủ đầu tư) phanh phui hành vi tạo dựng tài liệu giả để tham gia đấu thầu qua mạng Gói thầu 04.11 Mua sắm bảo hộ lao động năm 2018...

Trong ngành giao thông, mới tháng 10/2018, Công ty TNHH Tân Khánh Hòa (Khánh Hòa) bị phát hiện giả mạo 2 hợp đồng đã ký với Ban Quản lý các công trình xây dựng Diên Khánh để tham dự một gói thầu thuộc công trình sửa chữa đột xuất các cống Km53+740, Km53+810 và Km54+500 Quốc lộ 27C, tỉnh Khánh Hòa. Thậm chí với cả những gói thầu có giá trúng thầu lên tới hơn 500 tỷ đồng, việc gian lận HSDT vẫn xảy ra như trường hợp của Công ty CP Quản lý và Xây dựng đường bộ 234 và Công ty CP Quản lý đường bộ Thái Bình...

Với những hành vi gian lận nêu trên, các đơn vị tham gia đấu thầu sẽ bị cấm tham gia đấu thầu từ 3 - 5 năm trong phạm vi quản lý của chủ đầu tư có gói thầu bị vi phạm (Theo khoản 1 Điều 122 Nghị định 63/2014/NĐ-CP, Khoản 4 Điều 89 của Luật Đấu thầu).

Trong khoảng thời gian bị “cấm cửa” này, nhiều nhà thầu sẽ phải đối mặt với nguy cơ đóng cửa, phá sản. Không chỉ có vậy, nếu chiểu theo quy định tại Điều 222 của Bộ luật Hình sự, người nào có hành vi gian lận trong đấu thầu, gây thiệt hại về tài sản từ 100 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng hoặc dưới 100 triệu đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm, cá nhân sẽ phải đối diện với nguy cơ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm. Thậm chí, có thể bị phạt tù cao nhất đến 20 năm nếu phạm tội gây thiệt hại về tài sản có giá trị từ 1 tỷ đồng trở lên.

Ở thời điểm hiện tại, những trường hợp bị phát hiện và đưa ra ánh sáng còn rất ít. Hầu hết các vụ việc bị phát hiện chỉ khi có đơn tố cáo hoặc chủ đầu tư có ý định “bới lông tìm vết” hòng loại nhà thầu, chứ không phải hoàn toàn do công tâm và có trách nhiệm. Sở dĩ nhiều nhà thầu vẫn liều lĩnh vi phạm là vì một số chủ đầu tư phớt lờ, bao che cho nhà thầu vi phạm, hoặc chưa xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm. Mặt khác, những cá nhân có hành vi vi phạm quy định tại Điều 222 của Bộ luật Hình sự bị khởi tố trên thực tế là rất hiếm.