Phạt tù 4 cựu cán bộ huyện 'phù phép' đất nông nghiệp thành đất ở

Theo đó, tòa tuyên phạt: Lê Xuân Nghĩa (cựu cán bộ Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Thanh Oai) 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo, Lê Quang Hiệp (cựu cán bộ Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện) 3 năm 6 tháng tù, Phạm Thái Sơn (cựu cán bộ phòng Tài nguyên và Môi trường huyện) 3 năm tù về cùng tội “Vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất”; Nguyễn Xuân Bình (Phó Trưởng Phòng Tài nguyên và môi trường huyện) 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Theo cáo trạng, thực hiện việc đầu tư xây dựng tuyến đường vành đai 4 trên địa bàn huyện Thanh Oai, UBND thành phố Hà Nội và UBND huyện Thanh Oai đã ban hành các quyết định triển khai. Theo quyết định, Nguyễn Xuân Bình là ủy viên Hội đồng bồi thường, hỗ trợ tái định cư; Lê Xuân Nghĩa là tổ phó Tổ công tác giải phóng mặt bằng xã Mỹ Hưng (huyện Thanh Oai) cùng Lê Quang Hiệp là tổ viên. Còn Phạm Thái Sơn có nhiệm vụ thẩm định hồ sơ thu hồi đất, phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.

Năm 2023, quá trình thực hiện giải phóng mặt bằng, các bị cáo để xảy ra sai phạm trong bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất với các hộ dân trên địa bàn huyện Thanh Oai, khiến Nhà nước bị thiệt hại hơn 2,3 tỷ đồng.

Cụ thể, ngày 28/2/2023, tổ công tác giải phóng mặt bằng gồm Nghĩa và Hiệp đã tiến hành kiểm đếm, đo đạc với phần diện tích nằm trong chỉ giới thu hồi đất của hộ ông Lê Văn C tại thửa đất số 181, tờ bản đồ số 9 xã Mỹ Hưng. Theo kết quả kiểm đếm, đo đạc tại biên bản được lập, đất và tài sản của ông C gồm 302,8 m2 đất nông nghiệp trong đó có 105,5 m2 đất nông nghiệp bị thu hồi vĩnh viễn và 197,3 m2 đất nông nghiệp đang sử dụng, công trình nhà 2 tầng, nhà tạm và cây trồng trên đất. Cán bộ địa chính đã có giấy xác nhận hộ này có thửa đất không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở.

Viện Kiểm sát xác định, Lê Xuân Nghĩa biết rõ nguồn gốc, quá trình sử dụng đất của hộ ông C là đất nông nghiệp nhưng vẫn hướng dẫn cho cán bộ địa chính chỉnh sửa nội dung, xác nhận nguồn gốc đất nhằm mục đích bồi thường, hỗ trợ cho gia đình ông C theo diện tích đất ở.

Ngày 24/2/2024, Nghĩa lập tờ trình số 43 đề nghị thẩm tra dự thảo phương án bồi thường, hỗ trợ (đợt 7 thôn Phương Mỹ, xã Mỹ Hưng) và ký nháy rồi chuyển cho Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất ký và trình Hội đồng bồi thường, Phòng Tài nguyên và môi trường huyện Thanh Oai.

Theo bản dự thảo này, phương án bồi thường về đất cho hộ ông C là hơn 2,6 tỷ đồng gồm tiền bồi thường về đất hơn 2,2 tỷ đồng; tiền thưởng tiến độ bàn giao mặt bằng 10 triệu đồng; tiền hỗ trợ về tài sản hơn 335 triệu đồng.

Ngày 26/2/2024, Hội đồng bồi thường họp và ra biên bản thẩm tra, nhất trí với dự thảo phương án trên. Trung tâm Phát triển quỹ đất đã niêm yết công khai dự thảo phương án tại xã Mỹ Hưng. Do Nghĩa bận nên Hiệp tiếp tục công việc lập dự thảo phương án bồi thường.

Cáo trạng nêu rõ, mặc dù biết thửa đất trên không thuộc diện được bồi thường theo đất ở nhưng ngày 12/3/2024, bị cáo Hiệp vẫn lập báo cáo kết quả họp dân lấy ý kiến, niêm yết công khai dự thảo phương án chi tiết bồi thường dự án cùng bảng dự thảo phương án bồi thường. Hiệp ký nháy và chuyển cho Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất ký. Nội dung báo cáo thể hiện thửa đất trên vẫn được bồi thường theo diện là đất ở. Tuy nhiên, về phương án hỗ trợ tài sản trên đất là 100% giá trị tài sản đối với đất không phải là đất ở theo Quyết định số 3956 ngày 20/10/2022 của UBND thành phố Hà Nội.

Bị cáo Hiệp đã chuyển báo cáo trên lên Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thanh Oai để thẩm định. Sau đó, Hiệp đã bàn bạc với Sơn điều chỉnh mức bồi thường hỗ trợ tài sản từ 50% lên 100%. Sau khi nhận báo cáo và các tài liệu liên quan, Sơn lập báo cáo thẩm định hồ sơ và chuyển cho Bình.

Cơ quan tố tụng đánh giá, Bình là thành viên tổ thẩm tra Hội đồng bồi thường có trách nhiệm kiểm tra dự thảo phương án bồi thường. Tuy nhiên, do tin tưởng cấp dưới nên Bình không kiểm tra lại hồ sơ, nội dung thẩm tra, thẩm định mà vẫn ký vào văn bản dự thảo.

Sau khi Hội đồng bồi thường họp, ngày 27/3/2024, UBND huyện Thanh Oai đã phê duyệt cho gia đình ông C được hỗ trợ hơn 2,9 tỷ đồng. Đồng thời ra quyết định thu hồi 105,5m2 đất ở của hộ ông này.

Biết hộ ông C đã nhận số tiền trên, bị cáo Hiệp nhiều lần liên hệ với gia đình ông này để yêu cầu trích lại 200 triệu đồng là tiền hỗ trợ về tài sản được tăng hơn so với mức ban đầu, song ông C không đồng ý.

Theo khoản 6 Điều 19 và điểm a, khoản 3, Điều 22 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ, phần đất 105,5 m2 không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở. Ngày 19/7/2024, Trung tâm Phát triển quỹ đất có văn bản về việc kiểm tra, rà soát hồ sơ, trong đó điều chỉnh phương án bồi thường với hộ ông C số tiền hơn 591 triệu đồng; chênh lệch hơn 2,3 tỷ đồng.

Quá trình điều tra, cơ quan điều tra đã phong tỏa số tiền hơn 1,8 tỷ đồng của vợ ông C. Ngày 29/8/2024, UBND huyện Thanh Oai có văn bản về việc UBND huyện đã tổ chức thu hồi, khắc phục số tiền còn lại để nộp vào ngân sách Nhà nước.